Mind the gap

Στον επόμενο σταθμό… το χάος.

Το Metro 2033 είναι ένα τυπικό βιβλίο αντί – ουτοπίας, βυθισμένο μεν στα εθιστικά νερά της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και με κάμποσα στοιχεία «λόγιας» λογοτεχνίας που το μετατρέπουν αυτομάτως σε ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα.

Η ιστορία, ακροθιγώς, δεν διαφεύγει από τα…  κατεστημένα της δυστοπικής λογοτεχνικής σε προβολή βραχέως μέλλοντος, η Μόσχα (μήπως και ολόκληρος ο κόσμος;) έχει μετατραπεί σε κρανίου τόπο έπειτα από έναν ολέθριο πυρηνικό πόλεμο. Οι κάτοικοι της πόλης, ως άλλοι τυφλοπόντικες, είναι αναγκασμένοι να επιβιώνουν στα έγκατα του δαιδαλώδους μετρό της ρωσικής πρωτεύουσας και να αντιμάχονται με όποιον τρόπο μπορούν τα όντα που κατοικούν στον «άνω κόσμο».

Στο κέντρο του μύθου, ο νεαρός Αρτιόμ προβάλει ως ο ήρωας που καλείται (από τη μοίρα) να σώσει το σταθμό «Βε- Ντε- Εν – Χα», αλλά και ολόκληρο το μετρό από τους «Μαύρους». Το ογκώδες βιβλίο του Γκλουκόφσκι καταγράφει την πορεία του κεντρικού ήρωα προς την καρδιά του μετρό, την Πόλη, με σκοπό να ολοκληρώσει την αποστολή του.

Με τρόπο σχεδόν αναμενόμενο εμφανίζονται στις σελίδες του βιβλίου όλες οι κοινότοπες μορφές αυτού του είδους των μυθιστορημάτων, μεταλλαγμένα τέρατα, άνθρωποι-σκιές, μαζί με τον τραχύ φόβο, την πνιγηρή ατμόσφαιρα, την πλήρη απώλεια συναισθήματος. Μια ενδελεχής καταγραφή στην καρδιά του σκότους. Παράλληλα με τον Αρτιόμ, παρατίθεται από τον συγγραφέα μια παράδοξη αλλά αρκετά ενδιαφέρουσα «πανίδα» ηρώων: τυχοκυνηγοί, φανατικοί κομουνιστές, ατρόμητοι στάλκερ, μπαρουτοκαπνισμένοι πολεμιστές, θεομπαίχτες, ένθερμοι θιασώτες του ναζισμού, σαλεμένοι, φιλόσοφοι, ψευδοπροφήτες και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου.

Το ευτύχημα με το Metro 2033 είναι ότι δεν αρκείται στα κεκτημένα της φανταστικής λογοτεχνίας, αλλά ότι με τρόπο αρκετά λογοτεχνικό κάνει ένα πικρό σχόλιο πάνω στην ανθρώπινη περίπτωση και στον τρόπο που αυτή αυτοκαταστρέφεται. Το ακροτελεύτιο κεφάλαιο προσφέρει μια ανατροπή αρκετά ενδιαφέρουσα και ουσιαστικά δίνει τον τόνο του βιβλίου.

Δεν είναι παράξενο ότι το Metro 2033 γνώρισε τεράστια επιτυχία πριν καν βρει τον εκδοτικό δρόμο του. Έγινε φανατικό ανάγνωσμα από χιλιάδες χρήστες του διαδικτύου (τα πρώτα κεφάλαια ο 31χρονος Γκλουκόφσκι τα διέθεσε δωρεάν μέσω του Ίντερνετ) και ο ίδιος ο συγγραφέας έκανε συνοδοιπόρους στην ανέλιξη της ιστορίας τους ανθρώπους που καθημερινά τον διάβαζαν. Ο δρόμος της επιτυχίας, πάντως, είναι μακρύς καθώς το βιβλίο έγινε ήδη video game και ετοιμάζεται να περάσει τις πύλες του Χόλιγουντ, που ενθουσιάζεται με τέτοιου είδους καταστροφολογικές προβολές του μέλλοντος.

Ψάχνοντας για την εν γένει πορεία του βιβλίου σε άλλες χώρες διαπιστώνει κανείς τα έντονα παράπονα των αναγνωστών για το επίπεδο της μετάφρασης. Η ελληνική εκδοχή δεν αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα. Αντιθέτως, η λεπτομερής δουλειά που έχει κάνει η Σταυρούλα Αργυροπούλου αναδεικνύει το κείμενο που έτσι και αλλιώς είναι σκοτεινό, ομιχλώδες και κατάστικτο από λεκτικούς λαβυρίνθους. Όπως άλλωστε και ο χώρος που κινείται ο μύθος: το κατεστραμμένο μετρό της Μόσχας.