Μέσα από την κλειδαρότρυπα βρίσκω την αυτογνωσία

Ο Χουάν Χοσέ Μιγιάς γεννήθηκε το 1946 στη Βαλένθια. Αρθρογράφος και συγγραφέας, αρχικά αντιμετωπίστηκε από τους κριτικούς ως διανοούμενος μυθιστοριογράφος. Ωστόσο, από τη δεκαετία του ’80, που άρχισε να συνεργάζεται με την εφημερίδα «El País», έγινε αγαπητός στο ευρύ κοινό και το σύνολο του έργου του έτυχε σημαντικής αναγνώρισης. Μάλιστα, έχει τιμηθεί με τα λογοτεχνικά βραβεία Nadal και Primavera και με το δημοσιογραφικό βραβείο Mariano de Cavia.

Ο Δαμιάν, έχοντας χάσει ό,τι τον προσδιόριζε και αποτελούσε τη ρουτίνα του τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια αφού απολύθηκε από τη δουλειά του, νιώθει χαμένος. Κλεισμένος ολοένα και περισσότερο στον εαυτό του, σαν σμέρνα κρυμμένη σε κοίλωμα του θαλάσσιου βυθού, έχει επινοήσει έναν φανταστικό συνομιλητή, ο οποίος του παίρνει συνέντευξη σε ένα παγκόσμιας εμβέλειας διαρκές λάιβ σόου, και σε αυτόν μιλάει, αποκαλύπτει, εξιστορεί τη ζωή του, εξομολογείται.

Μια μέρα ο Δαμιάν διαπράττει μια μικροκλοπή σε ένα παζάρι και κρύβεται μέσα σε μια ντουλάπα. Προτού όμως προλάβει να βγει, η ντουλάπα πωλείται και μεταφέρεται στην κρεβατοκάμαρα ενός ζευγαριού, της Λουθία και του Φέντε. Ο Δαμιάν παγιδεύεται και εγκαθίσταται στο έπιπλο. Έτσι, μέσα από τις σκιές, αρχίζει να παρατηρεί την οικογένεια. Σταδιακά θα προσεγγίσει την καρδιά της Λουθία, αφού είναι η μόνη που αντιλαμβάνεται, έστω και «μεταφυσικά», την παρουσία του, και θα μάθει τους φόβους και τα όνειρά της και παράλληλα θα αποκτήσει αυτοσεβασμό και αυτογνωσία, βάζοντας στην άκρη τον φανταστικό συνομιλητή του και ζώντας πλέον όλο και περισσότερο στον πραγματικό κόσμο.

Φανταστικό και πραγματικότητα αναμιγμένα με σουρεαλιστικά στοιχεία εναλλάσσονται αρμονικά σε μία απλή, εκ πρώτης όψεως, ιστορία. Η οποία ξετυλίγεται με ευρηματικό τρόπο χάρη στις εύστοχες ερωτήσεις του δημοσιογράφου και τις απαντήσεις του συνεντευξιαζόμενου Δαμιάν. Ο τελευταίος αφηγείται τη ζωή και την καθημερινότητά του σε ευθύ λόγο και πρώτο πρόσωπο κυρίως, με γαργαλιστικές πολλές φορές λεπτομέρειες προς χάριν της τηλεθέασης. Ωστόσο άμεσο λόγο έχουμε και όταν ο Δαμιάν, όντας ωτακουστής μέσα από την ντουλάπα, «υποκλέπτει» τις συζητήσεις του ζευγαριού. Εξάλλου ο μύθος προωθείται και με τριτοπρόσωπη αφήγηση, όταν ο συγγραφέας αποφασίζει να αποστασιοποιηθεί και να κρατήσει τις απαραίτητες αποστάσεις.

Παρά την ανάλαφρη γραφή του, το «Μέσα από τις σκιές» του Χουάν Χοσέ Μιγιάς είναι ένα βαθιά φιλοσοφημένο κείμενο, που περιέχει καθολικές αλήθειες και ωθεί τον αναγνώστη σε σκέψεις χωρίς να τον κουράζει και να του προκαλεί δυσφορία.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην πολύ καλή μετάφραση της Θεοδώρας Δαρβίρη.