Θαλασσινές (και όχι μόνο) ιστορίες
Έναν άγνωστο στη χώρα μας συγγραφέα μάς συστήνουν οι εκδόσεις Opera. Πρόκειται για τον Κουβανό Ενρίκε Σέρπα (1900-1968), ο οποίος αφού έκανε αρκετές δουλειές ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, ενώ παράλληλα ταξίδεψε σε διάφορες χώρες της Αμερικής και της Ευρώπης. Το γεγονός ότι ο Hemingway τον χαρακτήρισε ως τον καλύτερο μυθιστοριογράφο της Λατινικής Αμερικής σίγουρα λειτουργεί ως μία καλή σύσταση, παρ’ όλο που έχουν μεσολαβήσει αρκετά χρόνια από τότε και οι συγγραφείς από τη Λατινική Αμερική πλήθυναν.
«La Buena ventura»… έτσι ονομάζεται το πλοίο που ανήκει στον αφηγητή της ιστορίας η οποία τοποθετείται στην Κούβα της δεκαετίας του 1920. Καθώς το ψάρεμα δεν αποφέρει καθόλου κέρδη, ο ιδιοκτήτης, τον οποίο οι ναυτικοί μάλλον ειρωνικά φωνάζουν Ναύαρχο, αρχίζει να απελπίζεται. Τότε ο καπετάνιος του, ο Κορνούα, του προτείνει να συνεργαστούν με τους Αμερικανούς και να μπουν στο παιχνίδι του λαθρεμπορίου αλκοόλ –είναι η περίοδος της ποτοαπαγόρευσης στις ΗΠΑ– που είναι το μόνο που μπορεί πλέον να αποφέρει κέρδος. Παρά τη δειλία και τους δισταγμούς του, ο Ναύαρχος δέχεται και ξεκινάνε την πρώτη προσπάθεια μεταφοράς παράνομου αλκοόλ.
Ουσιαστικά αυτή είναι ολόκληρη η ιστορία αυτού του μυθιστορήματος. Δεν υπάρχουν περίπλοκες καταστάσεις και μπερδέματα. Όλα είναι απλά και ξεκάθαρα. Άρα γιατί αξίζει να διαβαστεί; Επειδή αυτό το μυθιστόρημα λειτουργεί σαν μια φωτογραφική μηχανή που παγιδεύει εικόνες μιας άγνωστης χώρας: φτωχογειτονιές, επικίνδυνα σοκάκια, πολύβουοι δρόμοι. Οικογένειες φτωχές, ναύτες απελπισμένοι για ένα φυσιολογικό μεροκάματο, γυναίκες σημαδεμένες από την τραχύτητα και τη φτήνια του πληρωμένου έρωτα. Ο λόγος του Σέρπα σε μαγνητίζει: η καθημερινή γλώσσα των ναυτικών συνδυάζεται αρμονικά με τις λυρικές περιγραφές των ήχων, του φωτός, της θάλασσας την οποία σχεδόν μυρίζεις και ακούς. Κι ο πρωταγωνιστής; Κατά τη γνώμη μου πρωταγωνιστής δεν υπάρχει. Φυσικά, ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να βυθιστεί στον ψυχισμό του αφηγητή, με τις σκέψεις του, τις φοβίες του και τις αποφάσεις του να αναλύονται. Ωστόσο οι πρωταγωνιστές είναι όλοι οι ναυτικοί του πλοίου: ο δυναμικός καπετάνιος Κόρνουα, τον οποίο ο αφηγητής ταυτόχρονα θαυμάζει και ζηλεύει, ο Πέπε Μαρτέλ, που σκοτώνει τη γυναίκα του όταν ανακαλύπτει ότι τον απατά, ο γερο-Μαρτίν που κουβαλάει πάνω του τη σοφία του παλιού ναυτικού και ο μονόφθαλμος Σκοτ, ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά και καταφέρνει να τους αναστατώσει με τη συμπεριφορά του.
Σκληρότητα και λυρισμός σε ένα μυθιστόρημα γεμάτο από τη ζωή της Κούβας, τα μισοφωτισμένα μαγαζιά, τις επικίνδυνες γειτονιές και τη θάλασσα… αυτή τη θάλασσα που τους δίνει ή τους παίρνει τη ζωή ανάλογα με τις διαθέσεις της. Πολύ καλή η μετάφραση και χρήσιμο το μικρό λεξικό τοπωνυμίων και ονομάτων που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου.
