Το διήγημα ως λογοτεχνικό είδος είναι εξαιρετικά ριψοκίνδυνο. Απαιτεί μεστότητα στην αφήγηση, απουσία πλατειασμών και αμεσότητα που να ανταμείβει τον αναγνώστη, ο οποίος είναι συνηθισμένος σε μεγαλύτερης έκτασης κείμενα. Η Βολιβιανή συγγραφέας Λιλιάνα Κολάνσι, με τέσσερις επιτυχημένες συλλογές διηγημάτων στο ενεργητικό της, φαίνεται να γνωρίζει καλά τους ιδιαίτερους χειρισμούς που απαιτεί η μικρή φόρμα. Η πιο πρόσφατη συλλογή της με τον τίτλο Λάμπετε στο σκοτάδι βραβεύτηκε το 2022 με το βραβείο Ribera Del Duero και περιλαμβάνει έξι διηγήματα.
Ένα αόρατο νήμα κινδύνου, άλλοτε υπαρκτού και άλλοτε μεταφορικού, συνδέει τα έξι διηγήματα της συλλογής. Είναι ο κίνδυνος που παίρνει τη μορφή εξουσίας εις βάρος ενός ατόμου, μιας κοινότητας ή και ολόκληρης της κοινωνίας. Όποια μορφή κι αν λαμβάνει, καθιστά το άτομο σχεδόν ανίκανο να αντιδράσει, εγκλωβισμένο στις επιλογές που του δίνει η πραγματικότητα.
Η συγγραφέας τολμά να πειραματιστεί: χρησιμοποιεί την εναλλαγή αφηγητών ή οπτικής γωνίας μέσα σε ένα σύντομο διήγημα, ενώ ταυτόχρονα προβάλλει την πραγματικότητα ή ορισμένα πραγματικά γεγονότα μέσα από ένα πρίσμα επιστημονικής φαντασίας, όπως συμβαίνει στο «Ατομίτο» και στο «Λάμπετε στο σκοτάδι» που έχουν ως πηγή έμπνευσης ένα συμβάν διαρροής ραδιενεργού υλικού στην Γκοϊάνα της Βραζιλίας το 1987. Στη «Στενή οδό» ο προβολέας πέφτει σε μια θρησκευτική, υπερσυντηρητική κοινότητα – και εδώ η αφορμή εντοπίζεται στην εξάπλωση και τη δύναμη που φαίνεται να έχουν αποκτήσει σε διάφορες χώρες της Νότιας Αμερικής τα τελευταία χρόνια οι νέες ευαγγελικές εκκλησίες. Οι ζούγκλες της Βολιβίας και η αναζήτηση των δεσμών αίματος ή η απόρριψή τους πρωταγωνιστούν στην «Οφειλή» και στα «Πιο πράσινα μάτια», ενώ στο πρώτο διήγημα της συλλογής, στη «Σπηλιά», τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατάει ο χώρος, ο τόπος μέσω του οποίου παρουσιάζονται στιγμιότυπα από την παρουσία του ανθρώπου στο πέρασμα των αιώνων μέχρι την παντελή απουσία του από τον πλανήτη –εδώ η συγγραφέας μας εισάγει στην απαισιοδοξία που εντοπίζουμε στα περισσότερα διηγήματα– σε ένα δυστοπικό μέλλον.
Δυναμικά, μεστά και γεμάτα προβληματισμό τα διηγήματα της Λιλιάνα Κολάνσι αποδεικνύουν ότι στα χέρια ενός ικανού συγγραφέα η μικρή φόρμα μπορεί να αποδειχτεί ισχυρή. Στην απόλαυση των διηγημάτων συμβάλλει η στρωτή μετάφραση της Αγγελικής Βασιλάκου.