Η Χριστίνα Κόκκοτα είναι εκπαιδευτικός, ακόμα κι όταν φιλοτεχνεί θεατρικές κριτικές, εμβριθείς κι ευανάγνωστες. Στο πρώτο μέρος της κριτικής συνοψίζει σε μία παράγραφο το είδος του θεατρικού έργου, το ύφος και τη θεματική του συγγραφέα, εντάσσοντάς το στη θεατρική παραγωγή του καιρού του, στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα, αλλά και στην ευρύτερη διαχρονικότητα. Στο δεύτερο μέρος της κριτικής επιτυγχάνεται ως «έκθεσις» η δραματολογική ανάλυση του έργου. Το τρίτο μέρος συμπυκνώνει σκέψεις-κρίσεις-αποτιμήσεις του σκηνικού αποτελέσματος και της συμβολής κάθε συντελεστή, ενώ το τέταρτο κι επιλογικό μέρος της κριτικής λειτουργεί ως λακωνικός απολογισμός του όλου θεατρικού εγχειρήματος. Αυτή η δομή τηρείται απαρέγκλιτα και με μαθηματική –θα έλεγα– ακρίβεια. Ελάχιστες παραλλαγές, επιβεβαιώνουν του νόμου τον ακριβοτήρητο κανόνα. Από αυτή την άποψη, η φιλόλογος και θεατρολόγος Χριστίνα Κόκκοτα ακολουθεί την παραδοσιακή μορφή συγγραφής θεατρικής κριτικής, αποφεύγοντας ιμπρεσιονιστικούς υποκειμενισμούς κι αυθαιρεσίες πάσης φύσεως. Βεβαίως, κάποιες φορές –σπάνιες– διατηρεί για τον εαυτό της το δικαίωμα του νεολογισμού ή της αιρετικής χρήσεως δυσεύρετων λέξεων (ακόμα και για τους λογίους ή λεξικομανείς – δικός μου νεολογισμός αυτή τη φορά). Αυτή η λογοτεχνική θα έλεγα τόλμη της καθιστά τις συγγραφόμενες από αυτήν κριτικές αυτοτελή δοκίμια, που μας ξεναγούν τόσο στη νεοελληνική δραματουργία όσο και στο θολό τοπίο του νεοελληνικού μας θεάτρου, ειδικά στον καιρό της Κρίσης.

Το εκπαιδευτικό μέρος του δοκιμιακού της κριτικού λόγου υπηρετείται κάλλιστα από ορισμούς, ερμηνείες, συνόψεις, συντομευμένες εισαγωγές σε είδη, σχολές και ιστορικές περιόδους του Παγκοσμίου Θεάτρου. Αυτή η λεξικογραφική της θεατρολογική επάρκεια εδράζεται, βεβαίως, σε γερά επιστημονικά θεμέλια και προϋποθέτει εμβριθή γνώση των διαπραγματευομένων θεμάτων. Ως θεατρολόγος και κριτικός, θαύμασα τη δεξιοτεχνία με την οποία παρουσιάζει τη δραματουργική «ποιητική» της Λούλας Αναγνωστάκη (σελ. 58): «Η δραματουργία της Ρούλας Αναγνωστάκη είναι ένα θεατρικό τοπίο κλειστού, εσωτερικού χώρου, απροσπέλαστου και αδιαπέραστου από αυτό που συμβαίνει στην εξωτερική πραγματικότητα. Οτιδήποτε προέρχεται απ’ έξω υπονοείται μόνο ή είναι εχθρικό ή αδιάφορο για το μέσα, για τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων της και τις σχέσεις μεταξύ τους. Για την συγγραφέα υπάρχει η πραγματικότητα της ψυχής των ανθρώπων και των αιτημάτων, που η ψυχή αυτή διατυπώνει και αυτή την μύχια πραγματικότητα, την ανομολόγητη κάποιες φορές, καταγράφει στο έργο της με συνέπεια και ευαισθησία…». Τέλειο.

Το όλον πόνημα είναι επιμελώς σχεδιασμένο και δομικώς χωρισμένο σε τρία μέρη: Α. Νεοελληνική Δραματουργία, Β. Θεατρικοί Μονόλογοι, Γ. Δραματοποιημένη Λογοτεχνία.  Ως πρόλογος, «1 + 1 Κείμενα για τον μιμητισμό των νεοελλήνων».

Με ιδιαίτερη μνεία στον μικροαστισμό, που τον θεωρεί κυρίαρχο του νεοελληνικού θεατρικού φαινομένου και της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής θεατρικής πρακτικής, υπεραμύνεται διακριτικά ενός αντισυμβατικού θεάτρου, ενώ η διάθεσή της γίνεται επιφυλακτικά επικριτική αλλά και μετρημένα διθυραμβική, ανάλογα με την περίπτωση και την εντύπωση που δημιούργησε στον συνδημιουργικό νόα της η θέαση.

Η συχνή χρήση της λέξης «αντίστιξη» όταν αναφέρεται στο ηχητικό μέρος μιας παράστασης θα μπορούσε ίσως να εκληφθεί και κάποιες φορές ως «αντίθεση».

Η κριτική οξυδέρκεια της Χριστίνας Κόκκοτα είναι αξιοσημείωτη, παρά τη διαφαινόμενη αυτο-λογοκρισία της και την απουσία κάθε επιθετικότητας, αφού μάλλον αποφεύγει τις συγκρούσεις, τουλάχιστον τις μετωπικές. Η ευγένεια και η χάρη της γραφής της προσδίδει ένα λόγιο ύφος στο έργο της.

Το βέβαιον είναι ότι ο δεύτερος τόμος της σειράς κριτικών που εξέδωσε ο Γιώργος Χρονάς, των θαυμαστών εκδόσεων με τον συμβολικό τίτλο «Οδός Πανός», είναι ένα σημαντικό πόνημα, χρήσιμο εργαλείο για κάθε βιβλιοθήκη, ερευνητή, θεατράνθρωπου, μελετητή και θεατρόφιλου. Ο πρώτος τόμος ήταν αφιερωμένος στις σύγχρονες παραστάσεις αρχαίου δράματος, ενώ ο εν λόγω δεύτερος τόμος αναφέρεται σε παραστάσεις νεοελληνικών έργων (γραμμένων για το θέατρο ή διασκευασμένων γι’ αυτό). Αποκτήστε το. Θα ξεναγηθείτε σε θεατρικές πραγματικότητες που δεν βιώσατε ως αυτόπτες μάρτυρες, μπορείτε όμως να τις ανα-βιώσετε στο συνδημιουργικό μυαλό σας χάρη στη διαμεσολαβημένη εμπειρία που μας προσφέρει αφειδώς η δοκιμασμένη εκπαιδευτικός, φιλόλογος και κριτικός Χριστίνα Κόκκοτα.