Όταν η φύση πρωταγωνιστεί

ή

Αναζητώντας τη μοναξιά

Ο Περ Πέτερσον, γεννημένος στο Όσλο, τιμήθηκε με το βραβείο Impac του Δουβλίνου για το βιβλίο του «Κλέφτης Αλόγων». Σπούδασε βιβλιοθηκονομία και εργάστηκε ως υπάλληλος βιβλιοπωλείων, μεταφραστής και λογοτεχνικός κριτικός πριν ασχοληθεί αποκλειστικά με τη συγγραφή. Έχει δημοσιεύσει πέντε μυθιστορήματα κι έχει λάβει αρκετές ακόμη τιμητικές διακρίσεις για το έργο του.

Ο  ήρωας του βιβλίου Τροντ, μεσήλικας και χήρος πια, απομακρύνεται από την αστική ζωή  και καταφεύγει σε μια φάρμα στα σύνορα Νορβηγίας και Σουηδίας, αναζητώντας την απόλυτη ηρεμία και μοναξιά. Αφοσιώνεται στις προσταγές της φύσης με τη φροντίδα του κτήματος που έχει κληρονομήσει από τον πατέρα του. Όμως η συνάντησή  του με έναν γείτονα τού ανατρέπει το σκηνικό. Η παραβίαση της καθημερινής του μοναχικότητας είναι πλέον γεγονός από τον τωρινό του γείτονα και άλλοτε παιδικό του φίλο, ο οποίος δεν εισβάλλει μόνο στην καθημερινότητα του, αλλά και στις μνήμες της παιδικής του ηλικίας και ανασύρει περιστατικά και συναισθήματα που διαμόρφωσαν όχι μόνο αυτόν, αλλά και τους γύρω του.

Ο συγγραφέας στο βιβλίο «Κλέφτης Αλόγων», με γραφή μιας άλλης εποχής, μαγεύει τον αναγνώστη με τις περιγραφές του για τη φύση. Εικόνες σαν πίνακες ζωγραφικής, που θυμίζουν την ταινία «Μαθήματα Πιάνου», απλώνονται στις σελίδες, γεμάτες από ήχους κλαδιών, θρόισμα ανέμου και αρώματα. Οι σταγόνες της βροχής ηχούν και αυτές μέχρι που γίνονται ποτάμια και ποτίζουν τη γη κάτω από το χάδι του ήλιου, ενώ αλλού αποτυπώνεται η ζεστασιά από τα χνώτα στον παγωμένο αέρα, όταν το ψύχος σταθεροποιεί το χιόνι και όλα γύρω λάμπουν. Η φύση παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, με την εύγλωττη σιωπή της και τη δυναμική της παρουσία, αποκαλύπτοντας παράλληλα  την αδυναμία της ανθρώπινης ύπαρξης. Μοιάζει να είναι η μόνη που δίνει χαρές και την ελπίδα της αναγέννησης.

Οι ήρωες δουλεύουν συνεχώς σαν μηχανές, με φτωχούς διαλόγους να  ντύνουν την επικοινωνία τους, ενώ φλύαρα βλέμματα κάνουν τις συνεννοήσεις. Αφήνονται στη μοναχικότητά τους και στη φύση που τους καθοδηγεί και τους προκαλεί άλλοτε να την δαμάσουν και άλλοτε να την απολαύσουν. Όπως και η δική τους φύση άλλωστε. Οι ήρωες με κρυφή ζωή, ό,τι έχουν χαρεί το έχουν αρπάξει ή το έχουν κλέψει. Όπως το πιο ξεχωριστό άλογο του άρχοντα που ο Τροντ, άλλοτε με τον πατέρα του και άλλοτε με τον παιδικό του φίλο, καβαλίκευαν και έτρεχαν στα βουνά, παραβιάζοντας τα σύνορα της πατρίδας τους ταυτόχρονα με τα όρια του πρέπει. Και όταν πέρασαν τα σύνορα, όλα ήταν ίδια. Όμως αυτοί τα φαντάζονταν αλλιώς και δεν διέψευσαν αυτό που είδαν από αυτό που περίμεναν. Παράλληλα, η γερμανική παρουσία στα εδάφη τους, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα και το πρότυπο του πατέρα κάνουν εξίσου σημαντικές τις εγγραφές στον ψυχισμό τους.

Ο Περ Πέτερσον ασχολείται με το θέμα της προσωπικής ελευθερίας και επιλογής, με ήρωες που έχουν ζωή πλασματική, γεμάτη από εκπτώσεις, σιωπές και αποστάσεις, όταν γύρω η φύση οργιάζει και ρέει, όχι μόνο ποτίζοντας τη γη, αλλά και διαμορφώνοντας και ποτίζοντας τη μνήμη τους. Μέσα σε αυτό το σκηνικό νιώθουν εγκλωβισμένοι στον εαυτό τους και τα βιώματά τους και αναζητούν τον κόσμο έξω από σύνορα, ορίζοντας παράλληλα τα προσωπικά τους όρια με τη μοναχικότητά. Είναι και αυτό μια άλλη μορφή ελευθερίας. Και την βρίσκουν; Ωστόσο η ελευθερία παρουσιάζεται σαν κάτι άπιαστο ή απαγορευμένο, που το κατακτούν κάτω από συνωμοσία και αρπαγή. Και αυτό για λίγο.

Το αποτέλεσμα είναι ο αναγνώστης να αναρωτιέται: Την ελευθερία και τη μοναχικότητα μπορούμε να την κατακτήσουμε ποτέ; Ποιος μας εμποδίζει; Τι την παραβιάζει; Ο γείτονας; Ή η ίδια η ζωή που έχει κάνει τις εγγραφές της μέσα μας;