Μάθημα

Είναι γνωστό ότι η εξέλιξη του ανθρώπου αρχίζει από την παιδική του ηλικία, εδραιώνεται στην εφηβική και κορυφώνεται στα πρώτα νεανικά χρόνια. Κάθε βίωμα που χαρακτηρίζει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τις συγκεκριμένες περιόδους αποτελεί εφόδιο ή εμπόδιο για την περαιτέρω πορεία κάθε ατόμου, πάντοτε συνυπολογίζοντας την αντίδραση του ίδιου ως προς το γεγονός.

Διαβάζοντας κανείς τα βιβλία του Έσσε διαπιστώνει την αγάπη του συγγραφέα κατ’ αρχήν προς τον άνθρωπο και ιδιαιτέρως στα παιδιά και στη διαπαιδαγώγησή τους. Σε αρκετά έργα του διαφαίνεται η προσπάθειά του να παρουσιάσει την ιδιοσυγκρασία και τον ψυχολογικό αναβρασμό που τα παιδιά νιώθουν ανάλογα κάθε φορά με τις συνθήκες που ζουν και τα γεγονότα που βιώνουν. Και πάντοτε ενσκήπτει με μεγάλη προσοχή στην ανάγκη τους να νιώσουν ελεύθερα, να γευτούν με κάθε αίσθησή τους τα χρόνια της αθωότητας, όπως συνηθίζουμε να λέμε.

Στο μυθιστόρημα του Έρμαν Έσσε «Κάτω από τον τροχό» ο Χανς Γκίμπενρατ είναι ένας προικισμένος έφηβος, ο οποίος προετοιμάζεται για να δώσει εξετάσεις για τη Θεολογική Σχολή του Μάουλμπρον. Οι ικανότητές του στα μαθήματα έχουν στρέψει πάνω του το ενδιαφέρον όλου του χωριού, στο οποίο κατοικεί με τον πατέρα του. Οι δάσκαλοί του τον βοηθούν με τα μαθήματα των εξετάσεων, διάφοροι συγχωριανοί ρωτούν διαρκώς για την πορεία του Χανς. Κι όταν εκείνος καταφέρνει να περάσει δεύτερος στη Σχολή, δέχεται τις επευφημίες από όλο το χωριό.

Στο πρώτο έτος της Σχολής ο Χανς κάνει τις πρώτες του παρέες και αφιερώνει τον περισσότερο χρόνο του στη μελέτη. Παράλληλα όμως οι πρώτες αποχωρήσεις από τη Σχολή από πρωτοετείς μαθητές δεν αργούν και η αφοσίωση του Χανς κλονίζεται. Τα γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο και ο μικρός ήρωας του Έσσε αντιλαμβάνεται πρώτος ότι όλα αυτά τα χρόνια που βρισκόταν πάνω από τα βιβλία είχε αφήσει κάτι πίσω του: τη ζωή του.

Σκέφτομαι πώς μπορεί να κρίνει κανείς τον Έσσε, το νομπελίστα συγγραφέα, του οποίου τα έργα έχουν αγγίξει πλήθος κόσμου. Κι εδώ, όπως σε όλα τα κείμενα του Έσσε, υπάρχει εξαιρετική απεικόνιση τοπίων και της φύσης γενικότερα. Η αφήγηση γίνεται σε τρίτο πρόσωπο και σε απλή γλώσσα, ενώ υπάρχει συνοχή και καλή ροή στο κείμενο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μετάφραση της Γιώτας Λαγουδάκου είναι πάρα πολύ καλή.

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, όπως και όλα τα έργα του Έσσε, δίνουν πάντοτε την ίδια αίσθηση: ακόμα και αν κάποιος διέβλεπε τρόπο βελτίωσής τους, πάντοτε παρουσιάζουν την εικόνα ενός ολοκληρωμένου έργου, άρτιου από κάθε άποψη, στο οποίο o συγγραφέας έχει βάλει ένα κομμάτι της ψυχής του.