Ψυχικά τοπία

Ένας επικείμενος θάνατος και οι αντιδράσεις των μελών της οικογένειας που πρέπει να τον αντιμετωπίσει βρίσκονται στο επίκεντρο του μυθιστορήματος του Αργεντινού Αντρές Νέουμαν, ο οποίος επιλέχθηκε από τον εκδοτικό οργανισμό Granta ως ένας από τους καλύτερους νέους ισπανόφωνους συγγραφείς.

Ο Μάριο είναι ετοιμοθάνατος. Ο χρόνος που του απομένει είναι λίγος και το γνωρίζει. Αποφασίζει να αναλάβει ένα ταξίδι με την νταλίκα του αδερφού του και να πάρει μαζί του τον γιο του Λίτο, ώστε ο μικρός να έχει αργότερα την ανάμνηση αυτής της περιπέτειας με τον πατέρα του. Παράλληλα, πίσω στο σπίτι η Ελένα, η σύζυγος του Μάριο, προσπαθεί να συμφιλιωθεί με την ιδέα του θανάτου και με τη δική της ανάγκη να νιώσει ζωντανή. Σε μια προσπάθεια επιβίωσης συνάπτει ερωτικό δεσμό με τον γιατρό του Μάριο και συνειδητοποιεί ότι μπορεί να αισθανθεί ζωντανή μέσα από τον πόνο και τον εξευτελισμό.

Εν συντομία αυτή είναι η ιστορία του μυθιστορήματος του Νέουμαν, ο οποίος την αναπτύσσει μέσα από τρεις εναλλασσόμενους μονόλογους: ο Μάριο, ο οποίος αργοπεθαίνει στο νοσοκομείο, συγκεντρώνει τις αναμνήσεις του από τη ζωή του και κυρίως από το τελευταίο ταξίδι με την νταλίκα για να τις αφήσει κληρονομιά στον γιο του, ο Λίτο καταγράφει τις εντυπώσεις του και τα συναισθήματά του από αυτό το ταξίδι που τόσο καιρό το επιθυμούσε, ενώ η Έλενα σημειώνει στο ημερολόγιό της τις βαθύτερες σκέψεις της, τους φόβους και τις ενοχές της. Τρεις αφηγήσεις συγκλονιστικές και διακριτές ακόμα και αν αφαιρέσεις το όνομα του αφηγητή από την αρχή του κάθε κεφαλαίου, καθώς ο συγγραφέας έχει καταφέρει να δημιουργήσει τρεις ξεχωριστές αφηγηματικές φωνές. Ο λόγος του Μάριο, προφορικός, ασθματικός και αγωνιώδης, χωρίς τελείες και περιττές παύσεις. Ο λόγος του Λίτο, γεμάτος παιδικές απορίες, αλλά οξυδερκής και υποψιασμένος, αποδεικνύει το πόσο αφελείς είναι οι ενήλικες που προσπαθούν να παραπλανήσουν τα παιδιά. Και τέλος ο λόγος της Ελένα. σκληρός και τρυφερός ταυτόχρονα, γεμάτος λογοτεχνικά σταυροδρόμια (σημειώσεις από μυθιστορήματα που διαβάζει), εκφράζει τον ψυχισμό του ανθρώπου που μένει πίσω όταν ένα αγαπημένο πρόσωπο χάνεται: αγάπη, ενοχή, ανάγκη για επιβίωση, όλα υπάρχουν μέσα στα γραπτά της και είναι όλα φυσιολογικά, αναμενόμενα.

Με ένα μυθιστόρημα που δεν εκβιάζει τον οίκτο ή τη συμπάθεια για τους πρωταγωνιστές και τα όσα βιώνουν, ο Νέουμαν καταφέρνει να μιλήσει για τον θάνατο και την απώλεια τοποθετώντας τον αναγνώστη στο ίδιο δωμάτιο με τους χαρακτήρες, μέσα στις ψυχές τους και δίνοντάς του τη δυνατότητα να αφουγκραστεί αυτά που όλοι θεωρούμε ότι βρίσκονται μακριά από εμάς, ότι δεν θα μας συμβούν ποτέ. Και το κάνει με τρόπο που δεν είναι καταθλιπτικός, αλλά παραδόξως απελευθερωτικός, όπως ένα ταξίδι στη θάλασσα για να τιμήσεις τη μνήμη κάποιου που δεν έμαθε να κολυμπά…