«Αν λοιπόν ο σκοπός είναι ευγενής, η εξυπνάδα είναι άξια επαίνου∙ αν είναι ευτελής, τότε η εξυπνάδα είναι απλώς πανουργία. Περιγράφουμε λοιπόν ως έξυπνους τόσο τους ανθρώπους της πρακτικής σοφίας όσο και τους πανούργους. Η πρακτική σοφία όμως δεν είναι μόνο εξυπνάδα, αν και απαιτεί εξυπνάδα. Είναι μια κατάσταση που έχει γίνει συνήθεια και που αναπτύσσεται στο μάτι της ψυχής μόνο με την παρουσία της ηθικής αρετής, όπως έχουμε ήδη πει και έχει γίνει αρκετά σαφές» (Ζ 12, 1144a26-b1)

Ο Gerard J. Hughes είναι πρύτανης του Campion Hall του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.  Η φιλοσοφία της θρησκείας και η ηθική φιλοσοφία αποτελούν αντικείμενα της έρευνάς του. Έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρα και έχει γράψει τα εξής βιβλία: “The Nature of God”, “Is God to Blame?”, “Authority on Morals”.

Ο παρών οδηγός ανάγνωσης των «Ηθικών Νικομαχείων» δεν απευθύνεται μόνο σε φοιτητές και μελετητές του Αριστοτέλη, αλλά και σε οποιονδήποτε επιθυμεί να μυηθεί για πρώτη φορά στην αριστοτελική σκέψη. Δεν είναι αναγκαία η γνώση των αρχαίων ελληνικών, καθώς τα αποσπάσματα που παρατίθενται είναι μεταφρασμένα.

Το βιβλίο αυτό βοηθά τον αναγνώστη να δώσει έμφαση σε συγκεκριμένες ενότητες του έργου του Αριστοτέλη και με απλό-σαφή τρόπο τον εισάγει στον κόσμο της αριστοτελικής σκέψης. Δεν παρέχει έτοιμη γνώση, αλλά μέσα από τα ίδια τα παρατιθέμενα κείμενα και μέσα από την ανάλυσή τους ο αναγνώστης οδηγείται στο να αξιολογήσει ο ίδιος το έργο του μεγάλου φιλοσόφου.

Αρχικά, γίνεται μια αναφορά στη ζωή και στο έργο του Αριστοτέλη, ένα περίγραμμα της ζωής και της εποχής του. Γίνεται μνεία στα έργα του και στο φιλοσοφικό τους υπόβαθρο. Έπειτα, στο δεύτερο κεφάλαιο ο συγγραφέας εστιάζει στο ύφος, στη δομή και στο σκοπό των «Ηθικών Νικομαχείων». Τίθενται φιλοσοφικά ερωτήματα και παρατίθεται η απάντηση του Αριστοτέλη σε αυτά. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται η έννοια της «ολοκληρωμένης ζωής», οι σημασίες της «ευδαιμονίας» και της «αρετής», οι απόψεις του Αριστοτέλη για την ανθρώπινη ψυχή. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναπτύσσεται ο ορισμός της ηθικής αρετής και της ηθικής εκπαίδευσης. Στο πέμπτο κεφάλαιο ένα από τα θέματα που αναλύονται είναι η σχέση της πρακτικής σοφίας με την ηθική αρετή. Στο έκτο κεφάλαιο υπάρχουν αναφορές στο «εκουσίως πράττειν», στην υπευθυνότητα του ατόμου για το χαρακτήρα του και στα ηθικά συμπεράσματα. Στο έβδομο κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια να απαντηθεί το ερώτημα «Γιατί η ηθική αποτυχία είναι προβληματική», ενώ στο όγδοο κεφάλαιο τίθενται προς ανάπτυξη τα θέματα της προσαρμοστικότητας, των σχέσεων και της δικαιοσύνης. Στο ένατο κεφάλαιο αναλύονται τα ζητήματα όπως τα είδε ο Αριστοτέλης όσον αφορά στο κεφάλαιο της ηδονής και της καλής ζωής. «Μήπως ορισμένες ηδονές δεν είναι πραγματικές ηδονές;» «Είναι η ολοκληρωμένη ζωή απολαυστική;» Στο δέκατο και τελευταίο κεφάλαιο εξετάζεται, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας, «η απόσταση που μας χωρίζει από τον Αριστοτέλη, καθώς και οι ομοιότητες που υπάρχουν μεταξύ των απόψεών του και των δικών μας» (σελ. 231).

Ο Hughes βασίζει αυτή τη μελέτη στο κεντρικό έργο για την ηθική του Αριστοτέλη, τα «Ηθικά Νικομάχεια». Μας δείχνει πώς μια σωστή κατανόηση της ηθικής του Αριστοτέλη εξαρτάται από το να μπορεί κάποιος να συλλαμβάνει το διαχωρισμό των νοημάτων των σημαντικών εννοιών-κλειδιών που χρησιμοποιούνται, πρωταρχικές μεταξύ των οποίων είναι η «ευδαιμονία» και η «αρετή». Οι περισσότεροι συγγραφείς μεταφράζουν την «ευδαιμονία» ως ευτυχία και την «αρετή» ως αριστεία, αλλά ο Hughes τονίζει ότι μια σωστή κατανόηση εξαρτάται από το συγκεκριμένο πλαίσιο στο οποίο ο Αριστοτέλης χρησιμοποιεί τους όρους. Ως εκ τούτου ανάλογα με την περίπτωση χρησιμοποιεί για την «ευδαιμονία» τον όρο «ευτυχία» ή «ολοκλήρωση», ή ακόμα και «ευημερία του ανθρώπου», ενώ για την «αρετή» τον όρο «αριστεία», «δεξιότητες», και «είμαι καλός σε …». Σύμφωνα με τον ίδιο, η μέθοδος αυτή καταγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια αυτό που ο αρχαίος φιλόσοφος είχε την πρόθεση. Και αυτές οι λεπτές διακρίσεις πράγματι επιτρέπουν στον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα τον κύριο προσανατολισμό της Ηθικής, ως μια πραγματεία για το πώς τα άτομα θα έπρεπε να ζουν για να επιτύχουν την ολοκληρωμένη ζωή.

Ο Hughes παρουσιάζει, αναλύει και σχολιάζει με αρκετή σαφήνεια το έργο του Αριστοτέλη και τονίζει το ρόλο των «Ηθικών Νικομαχείων» στη σύγχρονη ηθική φιλοσοφία, παραθέτοντας δίπλα από τις απόψεις του Αριστοτέλη και όσες κυριαρχούν σήμερα. Η μελέτη του Hughes αποτελεί έναν πολύτιμο οδηγό ανάγνωσης των «Ηθικών Νικομαχείων» του Αριστοτέλη και ένα απολαυστικό φιλοσοφικό ανάγνωσμα για όσους επιθυμούν να προσεγγίσουν για πρώτη φορά το έργο του, αλλά και για όσους επιθυμούν να το επαναφέρουν στη μνήμη τους.