«Αυτό που φαίνεται, μας κρύβει το σκοτάδι.»
Μανόλης Ξενάκης
Η Ζυράννα Ζατέλη γεννήθηκε το 1951 στον Σοχό Θεσσαλονίκης. Σπούδασε θέατρο στην Αθήνα, μα δεν ασχολείται παρά με το γράψιμο. Η «Περσινή αρραβωνιαστικιά» είναι το πρώτο της βιβλίο με διηγήματα (1984). Ακολούθησε το «Στην ερημιά με χάρι» (1986), επίσης με διηγήματα, και το 1993 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Και με το φως του λύκου επανέρχονται», το οποίο μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία, τη Σερβία και τη Λιθουανία.
Το βιβλίο της με τον τίτλο «Ηδονή στον κρόταφο», είναι ένα σύνολο εννέα προδημοσιευμένων διηγημάτων, όπου αναμνήσεις από την παιδική της ηλικία μέχρι σήμερα καταγράφουν κατακτήσεις, ταξίδια, συναισθήματα, έρωτες, αντικείμενα, συνήθειες, απώλειες, εμμονές, συμπτώσεις, εξαρτήσεις, ευγνωμοσύνη, αποκαλύπτοντας το δικό της σύμπαν και γοητεύοντας τον αναγνώστη. Κατά τις αφηγήσεις της, απεικονίζει τον εαυτό της παιδί κοντά στη φύση, επαναστάτρια έφηβη, που το σκάει ερωτευμένη στη Γερμανία, άλλοτε έκθαμβη από τις συμπτώσεις με τον Βαν Γκογκ, ενώ μουτζουρωμένη από την olivetti, ανοίγει την πόρτα του σπιτιού της. O πρώτος ιδρώτας στο παιδικό της μέτωπο προβάλλει σαν ηδονή επιτυχίας και σαν ο βιοποριστικός οιωνός του μέλλοντός της. Αντικείμενα τα οποία εντάσσονται στην καθημερινότητά της, στις εξιστορήσεις της, αποκτούν ζωή από το πάθος με το οποίο τα περιβάλλει. Ενώ η γοητεία που ασκεί η ερημωμένη Αθήνα μετατρέπεται σε καλοκαιρινό της στέκι, όπου στα θερινά σινεμά παρακολουθεί πολλάκις το ίδιο κινηματογραφικό έργο. Και μέσα από όλα αυτά, παραμένει σταθερά οδοιπόρος της ζωής, ερωτευμένη με πρόσωπα και πόλεις, διατρέχοντας τα γεγονότα σαν απλούς σταθμούς. Του δικού της ταξιδιού. Χωρίς να αγκυροβολεί πουθενά.
Κυρίαρχο στοιχείο των περιγραφών της, οι μνήμες από το παρελθόν. Αυτές την εμπνέουν, την καθοδηγούν βάζοντας τη σκέψη της στα μονοπάτια τους και μετά την μπερδεύουν. Την ξεστρατίζουν. Σε τι να έχει εμπιστοσύνη ο αναγνώστης, πλέον; Στο παρελθόν; Όταν και αυτό, που είναι γνωστό, πλάθει, πλέον, τους μύθους του; Ωστόσο, ενώ αφηγούμενη τα εκμυστηρεύεται όλα, ο αναγνώστης διατηρεί την αίσθηση πως κάτι πάλι έκρυψε και το κράτησε, μόνο για την ίδια. Ή για μια άλλη ιστορία. Ίσως!
Η Ζυράννα Ζατέλη, με πολυτονική γραφή, εκπλήσσει συνεχώς τον αναγνώστη, αγκαλιάζοντας κάθε τρόπο γραφής, παραθέτοντας το «εαυτοίς και αλλήλοις» δίπλα στο «Μανόλης» αποτυπώνοντας έτσι, χωρίς κανόνες, ένα μωσαϊκό γραμματικής, σαν ασύνδετες πινελιές από πίνακα του Βαν Γκογκ. Επιτρέπει στη γραμματική να αυθαιρετεί και να κάνει τις δικές της υπερβάσεις, με το να προβάλλει εντελώς ξεδιάντροπα, «αλλιώς» και «αλλιώτικα», γραμμένα με «ι». Έτσι το κείμενο αφήνει τα δικά του κενά και χαράσσει αρμούς απ΄ όπου θα αναδυθεί η δική του πνοή και θα ελευθερωθεί η αύρα του. Η γλώσσα επίσης στήνει χορό με τον πλούτο της, αλλάζοντας συνεχώς, ως αρχαΐζουσα, του ευαγγελίου, καθαρεύουσα, καθομιλουμένη, ντοπιολαλιά, στην προσπάθεια να αποτυπώσει όχι μόνο τον εσωτερικό πλούτο/κόσμο της συγγραφέως, αλλά και το παιγνίδι που στήνει η ίδια στον αναγνώστη από την πρώτη γραμμή. Παραμένοντας πάντα ρευστή και άπιαστη.
Το βιβλίο « Ηδονή στον κρόταφο» είναι ένα σύνολο διηγημάτων, όπου η ανατρεπτική σκέψη, τα εμπνευσμένα κείμενα και το διακριτικό χιούμορ, σε συνδυασμό με τον πλούτο της γραφής, των συναισθημάτων και των εικόνων, το κάνουν μια εξαίρετη συντροφιά.