Ένα αντάρτικο πόλης γεμάτο χρώμα

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους σύγχρονους ισπανούς συγγραφείς και ιδιαίτερα αγαπητός στη χώρα μας. Στο τελευταίο μυθιστόρημά του που μεταφράστηκε στα ελληνικά, ο Πέρεθ-Ρεβέρτε επιλέγει να εστιάσει σε μια μοναδική, εκρηκτική μορφή έκφρασης/τέχνης, το γκράφιτι.

Πρωταγωνίστρια της ιστορίας είναι η Λεξ, μια ιστορικός τέχνης με εξειδίκευση στο γκράφιτι. Της αναθέτουν να εντοπίσει τον Σνάιπερ, έναν γκραφιτά με μεγάλη επιρροή, που έχει καταφέρει να προστατεύσει τον εαυτό του και να εμπνέει πίστη και θαυμασμό σε όσους τον ακολουθούν. Τώρα, οι μεγάλες γκαλερί ενδιαφέρονται για τα έργα του και προσπαθούν να τον εντοπίσουν. Το ίδιο προσπαθεί να κάνει και ένας ιδιαίτερα ισχυρός άνδρας, ο οποίος θεωρεί τον Σνάιπερ υπεύθυνο για τον θάνατο του γιου του σε μια από τις δοκιμασίες που ο γκραφιτάς οργανώνει για τους νέους που ασχολούνται με το γκράφιτι. Με λίγα στοιχεία στα χέρια της, αλλά με μεγάλο πείσμα, η Λέξ ακολουθεί τα ελάχιστα χνάρια που έχει αφήσει σε διάφορες πόλης ο αινιγματικός άντρας. Από τη Μαδρίτη στη Λισαβόνα και από κει στη Βερόνα και τη Νάπολη, η Λεξ προσπαθεί να εντοπίσει έναν άντρα που έχει μάθει να κρύβεται, έναν άντρα που θεωρεί ότι το γκράφιτι είναι το αντάρτικο της τέχνης, έναν άντρα που μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει σημάδια ότι θέλει να συμβιβαστεί.

Αν πρωταγωνίστρια της ιστορίας είναι η Λεξ, άξιοι συμπρωταγωνιστές της είναι ο –απών στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας– Σνάιπερ και οι τοίχοι. Τοίχοι βαμμένοι ή έτοιμοι να βαφτούν, να γίνουν ο καμβάς για να εκφραστούν γενιές απογοητευμένων, οργισμένων γκραφιτάδων, που ρισκάρουν ακόμα και τη σωματική τους ακεραιότητα για αυτό το ιδιόμορφο, χρωματιστό αντάρτικο πόλης που κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα είδος τέχνης προς επίσκεψη, να «εξημερωθεί». Έχοντας μελετήσει ιδιαίτερα τον χώρο, ο συγγραφέας δίνει στοιχεία για το γκράφιτι και τους καλλιτέχνες τους, για τη δυναμική των ομάδων, για τα στοιχεία που ενώνουν ή/και χωρίζουν τα άτομα που ασχολούνται με αυτό. Παρουσιάζει με ζωντάνια και αμεσότητα τον κόσμο τους, έναν κόσμο έτοιμο να προστατεύσει ό,τι αξίζει να σωθεί και να καταστρέψει ό,τι τον προδίδει.

Το μυθιστόρημα ξεδιπλώνεται σαν μια περιπέτεια, ένα θρίλερ αναζήτησης του καλλιτέχνη που έχει καταφέρει να μείνει κρυμμένος για τόσα χρόνια. Παράλληλα, είναι και ένα σχόλιο για την κατάσταση της τέχνης σήμερα, για την ευθύνη του καλλιτέχνη (ναι, του γκραφιτά), για την ευθύνη αυτών που κρατούν στα χέρια τους την τέχνη. Σε ένα πολύ καλά σχεδιασμένο τέλος, με μια ανατροπή εντελώς απρόσμενη, ο Πέρεθ-Ρεβέρτε επιλέγει να κλείσει το μυθιστόρημά του σκληρά, ώστε να αναγκάσει τον αναγνώστη να στοχαστεί πάνω σε αυτή την ευθύνη, όχι μόνο του καλλιτέχνη, αλλά του ατόμου.