Στη δίνη της Ιστορίας

Αν και γνώρισα τη γραφή του Μιχάλη Σπέγγου από την εντελώς διαφορετική σε αισθητική και αίσθημα «Ανεμόσκαλα» ( Εκδόσεις Δίοπτρα, 2013), το ιστορικό του μυθιστόρημα «Η τελευταία συγγνώμη», επανέκδοση ενός βιβλίου που είχε κυκλοφορήσει το 2002, με κέρδισε σχεδόν από το οπισθόφυλλο, όταν διάβασα ότι διαδραματίζεται στα πολύ αγαπημένα μου Γιάννενα, τόπο καταγωγής του συγγραφέα.

Με επίκεντρο αυτή την υπέροχη πόλη και τους κατοίκους της, ο Μιχάλης Σπέγγος χτίζει μία ιστορία σε δύο χρόνους, τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη γερμανική Κατοχή και τη δικτατορία του ’67, με επίκεντρο δύο οικογένειες της πόλης, τους Καζαντζήδες και τους Λεβή, και στον πυρήνα του έναν απαγορευμένο, από τις κοινωνικές συνθήκες, έρωτα ανάμεσα σε έναν χριστιανό και μία Εβραία.  Ο συγγραφέας στο φιλόδοξο και χορταστικό αναγνωστικά αυτό μυθιστόρημα, συνδυάζει και συνθέτει επιτυχώς το ιστορικό ντοκουμέντο που αποτυπώνει την τύχη των Ελλήνων Εβραίων της πόλης, το κοινωνικό μυθιστόρημα για τη ζωή στην ελληνική επαρχία της δεκαετίας του ’40 και την εποχή της δικτατορίας, την οικογενειακή σάγκα που αφηγείται την πορεία δύο οικογενειών και των μελών τους στον χρόνο και το ερωτικό δράμα με έναν έρωτα που έχει τα πάντα και τους πάντες εναντίον του.

Ταυτόχρονα πρόκειται και για ένα πολιτικό θρίλερ, αφού το δεύτερο στοιχείο στο οποίο βασίζεται η αφήγηση είναι η δολοφονία ενός Χιλιανού αξιωματούχου της χούντας του Πινοσέτ στο φαράγγι του Βίκου, την οποία οι αστυνομικοί της περιοχής επιχειρούν να φορτώσουν σε έναν φοιτητή με αριστερό οικογενειακό παρελθόν. Και υπάρχουν και πολλές ακόμα δευτερεύουσες πλοκές στο βιβλίο, αφού ο αναγνώστης μεταφέρεται μέσα από τις σελίδες του στη Γερμανία την εποχή της κυριαρχίας των Ναζί, αλλά και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στη μάχη των έγκλειστων για επιβίωση. Το σημαντικό είναι ότι ο συγγραφέας κατορθώνει να δέσει όλα τα παραπάνω στοιχεία και τα πολλά πρόσωπα του βιβλίου σε ένα μυθιστόρημα που σε κερδίζει από τις πρώτες σελίδες του όχι μόνο για το σασπένς της πλοκής του αλλά και για τους ζωντανούς και πειστικούς χαρακτήρες του, που είναι κατά την εκτίμησή μου και η δύναμή του (με μεγάλη αγάπη για τη στριμμένη αλλά με χρυσή καρδιά Φταλία, την ψυχοκόρη αλλά ουσιαστικά μέλος της μίας εκ των δύο οικογενειών).

Με εντυπωσίασε και με άφησε με απορίες το κλείσιμο του βιβλίου, όπου εμφανίζεται ένας αφηγητής της ιστορίας, απόγονος της μίας οικογένειας, και περιγράφει σε πρώτο πρόσωπο την τύχη των μελών της αλλά και όλων των άλλων προσώπων του βιβλίου. Είναι ένα συγγραφικό τέχνασμα ή η ιστορία που μόλις διαβάσαμε είναι εκείνη της οικογένειας του συγγραφέα, άρα εκείνος μιλάει σε πρώτο πρόσωπο; Όπως και να ’χει, η «Τελευταία συγγνώμη» είναι ένα μυθιστόρημα που σας το συνιστώ και το οποίο δεν άφησα από τα χέρια μου μέχρι και την τελευταία σελίδα…