”Η Φύση να είναι η μοναδική σας θεότητα”

αλλιώς η πέτρα θα ‘στεκε ανάπηρη

και δεν θα σπίθιζε όπως άγρια λεοντή…

M. Rilke (από ποίημα αφιερωμένο στον Rodin)

”Η Τέχνη” του Γάλλου γλύπτη Auguste Rodin (1840-1917) ανήκει σ’ εκείνη την κατηγορία κειμένων που είναι τόσο δυνατά και μεστά περιεχομένου ώστε κάθε σχολιασμός είναι περιττός. Μπορείς να μιλήσεις γι’ αυτό μόνο με σεβασμό και θερμή συγκίνηση, έχοντας ως μοναδική φιλοδοξία να μοιραστείς και να επικοινωνήσεις την απόλαυση της ανάγνωσής του αλλά και τις μεγάλες αλήθειες που περικλείει.

Δημοσιευμένο πρώτη φορά σχεδόν έναν αιώνα πριν -ήτοι το 1911- το κείμενο αποτελεί μια σύνθεση συνεντεύξεων, ή πιο σωστά συζητήσεων για την τέχνη και τη ζωή, του Rodin με τον Γάλλο τεχνοκριτικό P. Gsell. Είναι διαμορφωμένο σε 11 σύντομα αλλά πυκνά κεφάλαια το καθένα από τα οποία πραγματεύεται ένα κεντρικό θέμα και τις παραμέτρους του – αναφέρω ενδεικτικά το ρεαλισμό στην τέχνη, την ομορφιά της γυναίκας, το μυστηριακό στην τέχνη, τη χρησιμότητα των καλλιτεχνών.

Οι συζητήσεις αυτές συμπυκνώνουν τα αποστάγματα της εμπειρίας του Rodin και καταλήγουν, δια της μαιευτικής μεθόδου, από διαφορετικούς δρόμους στα ίδια συμπεράσματα που ο δημιουργός προτείνει όχι μόνο ως οδηγούς στα μονοπάτια της τέχνης αλλά και ως modus vivendi σε οποίον αναζητά τα υψηλά: απλότητα στην έκφραση, αφοσίωση στο έργο, συντονισμός με τους ρυθμούς και τους νόμους της φύσης, αναζήτηση της εσωτερικής αλήθειας όχι μόνο στα έμψυχα αλλά και σ’ αυτά που είναι φαινομενικά άψυχα – γιατί για όποιον βλέπει και όχι απλώς κοιτάζει, σφύζουν από ζωή και ενέργεια κι έχουν πολλά να μας πουν.

Παράλληλα, μέσα από την αναδρομή στα σημαντικότερα έργα του καλλιτέχνη, αναδύεται η αγάπη του για την αρχαία ελληνική γλυπτική απ’ την οποία πολλά διδάχθηκε, αλλά και η πνευματική του σχέση με προσωπικότητες όπως ο Ουγκώ, ο Μπωντλαίρ, ο Μπαλζάκ που αποτέλεσαν γι’ αυτόν πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης, αλλά και αστέρια λαμπερά που του έδειχναν το δρόμο ακόμα και τις πιο δύσκολες στιγμές – όταν το κοινό και οι κριτικοί περιφρονούσαν και απέρριπταν τα γλυπτά του με τόσο ακραίο τρόπο ώστε έφταναν μέχρι το βανδαλισμό.

Η φιλοσοφική Διαθήκη του μεγάλου δασκάλου στο τέλος του βιβλίου είναι μια κιβωτός σοφίας που κάθε νέος καλλιτέχνης, αλλά και κάθε άνθρωπος πρέπει να διαβάσει σε όποια φάση ζωής και εξέλιξης κι αν βρίσκεται, ενώ στο συγκλονιστικό επίμετρο του Rilke -ο οποίος υπήρξε και γραμματέας του Rodin για ένα διάστημα-, ο εξέχων ποιητής γίνεται απόστολος των ιδεών του εξέχοντος γλύπτη μιλώντας για τη ζωή και το έργο του, με έναν τρόπο καθηλωτικό που μόνο καθαρή ποίηση μπορεί να ονομαστεί κι ας πρόκειται για πεζά κείμενα.

Η έκδοση συμπληρώνεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, με πολλά σημαντικά γλυπτά αλλά και σχέδια του δημιουργού, ώστε ο αναγνώστης να προσεγγίσει και οπτικά το έργο του. Η εισαγωγή του Γιώργου Αραμπατζή επισημαίνει την πλατωνική υποδομή στο έργο του Rodin, ενώ και οι τρεις μεταφραστές είναι άξιοι συγχαρητηρίων γιατί απέδωσαν το γαλλικό κείμενο σε γλώσσα απλή και κατανοητή σε όλους, είτε είναι εξοικειωμένοι με την τέχνη είτε όχι, χωρίς να χαθεί τίποτα από τη λυρικότητα της έκφρασης και το βάθος του περιεχομένου. Ένα μόνο απομένει να πω κλείνοντας: διαβάστε αυτό το βιβλίο ξανά και ξανά και χαρίστε το σε όσους αγαπάτε.