Παρελθόν που στοιχειώνει

Το παρελθόν, τα κρίματά του και τα εγκλήματά του, στιγμές που στοιχειώνουν και στιγματίζουν θύματα, θύτες και παρατηρητές, γεγονότα που όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν ξεχνάς, αυτά είναι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές στο νέο μυθιστόρημα της Μαρλένας Πολιτοπούλου «Η Πηνελόπη των τρένων». Με οδηγό τον πρωταγωνιστή των τελευταίων της βιβλίων, τον σκιτσογράφο/ερευνητή Παύλο Γ., η συγγραφέας αναγκάζει τον αναγνώστη να κοιτάξει πάλι πίσω, στο 1965.

1965, λοιπόν, και στην αποβάθρα του σταθμού του Μονάχου πλήθος Ελλήνων μεταναστών περιμένει εναγωνίως την άφιξη του αγαπημένου τους τραγουδιστή, του Στέλιου Καζαντζίδη. Σε εκείνο τον σταθμό και μέσα στο πανδαιμόνιο που επικρατεί δολοφονείται ο Στράτος Κοκκινίδης, ένας Έλληνας μετανάστης. Ο φόνος του δεν εξιχνιάστηκε ποτέ και η υπόθεση φτάνει πενήντα χρόνια αργότερα στα χέρια του Παύλου Γ. μέσα από τις ανεξιχνίαστες υποθέσεις που του άφησε κληρονομιά ο αστυνόμος πατέρας του. Αποφασισμένος να λύσει την υπόθεση, εντοπίζει όσους από τους εμπλεκόμενους βρίσκονται εν ζωή και ταξιδεύοντας ανάμεσα σε Αθήνα, Νάουσα και Μόναχο αρχίζει να ξετυλίγει ένα κουβάρι που τον οδηγεί ακόμα πιο πίσω στο παρελθόν, σε συγκρούσεις που πηγάζουν από την Κατοχή και τον Εμφύλιο.

Δυο παράλληλα μονοπάτια καλείται να περπατήσει ο Παύλος Γ. σε αυτή την ιστορία: αρχικά πρέπει να ακολουθήσει τα ελάχιστα ίχνη που οδηγούν στον δολοφόνο, ίχνη που με το πέρασμα του χρόνου είναι ακόμα πιο δύσκολο να εντοπιστούν. Συναντά φίλους, γνωστούς και μάρτυρες της δολοφονίας και μέσα από τις αφηγήσεις τους υφαίνει την εικόνα και την ψυχολογία του Έλληνα μετανάστη της εποχής, τον ξεριζωμό και την πικρία. Το δεύτερο μονοπάτι είναι ίσως πιο προσωπικό και γι’ αυτό πιο οδυνηρό: γιατί ο πατέρας του τού άφησε αυτή την υπόθεση και σε ποια συμπεράσματα είχε καταλήξει; Πώς αυτή η υπόθεση μπορεί να επηρέασε τον αστυνόμο Γεωργούλα, να του άλλαξε τη ζωή; Η εξιχνίαση της δολοφονίας του Κοκκινίδη παύει να είναι μια αρχειακή, άλυτη υπόθεση για τον Παύλο Γ. και γίνεται κίνητρο να γνωρίσει άγνωστες πτυχές από την προσωπική ζωή του πατέρα του.

Όλες οι έρευνες εξελίσσονται με μουσική υπόκρουση τα τραγούδια του Καζαντζίδη, του τραγουδιστή που συνόδεψε τους μετανάστες με τους στίχους του για την ξενιτιά και τη φτώχια. Θα μπορούσε να είναι και το soundtrack της σημερινής εποχής, συνοδεύοντας κάποιους άλλους μετανάστες, όπως αυτούς που εμπλέκονται στην παράλληλη υπόθεση του μυθιστορήματος, όπου ένας Έλληνας βρίσκεται δολοφονημένος στα ερείπια της Columbia και ως ύποπτοι συλλαμβάνονται ένα ζευγάρι Πακιστανών. Μια υπόθεση που συνδέει το παρόν με το παρελθόν, που θυμίζει ότι η ιστορία κάνει κύκλους και συνθήκες ταυτισμένες με το παρελθόν επανέρχονται στο προσκήνιο, πιθανόν με ακόμα μεγαλύτερη ορμή.