Η απλούστευση της ανθρώπινης υπόστασης

Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στην Ερμούπολη. Έχει εκδώσει δύο μυθιστορήματα, εννιά ποιητικές συλλογές, τέσσερις τόμους με πεζά, τρία λευκώματα και τέσσερις τόμους για το θέατρο στην Ερμούπολη τον 20ό αιώνα, 1901-1921, καθώς και την ανθολογία «Ερμούπολη, μια πόλη στη λογοτεχνία». Τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το μυθιστόρημά του «Ο καιρός των χρυσανθέμων». Ως στιχουργός έχει στο ενεργητικό του 400 τραγούδια περίπου και έχει συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους Έλληνες συνθέτες.

«Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ» είναι μια συλλογή, αποτελούμενη από 14 διηγήματα. Στα κείμενα αυτά ο Ελευθερίου παραθέτει ιστορίες απλών καθημερινών ηρώων, κάποιες και από προσωπικά βιώματα, στοχεύοντας στο να απογυμνώσει την ανθρώπινη πολύπτυχη υπόσταση από όλα τα περιττά, τα ανούσια και τα προσωπεία με τα οποία οι άνθρωποι ντύνουν τη ζωή τους. Επίσης, χαρακτηριστικό σε αρκετά από αυτά είναι πως επιδίδεται ιδιαιτέρως στο ζήτημα του θανάτου ή στην πορεία, αν και εφόσον αυτή υπάρχει, της μετά θάνατον ζωής. Ακόμα διακρίνεται η αγιοσύνη του ανθρώπου που, όπως πρεσβεύει ο συγγραφέας, στηρίζεται στην απλότητα και την ταπεινοφροσύνη. Σε μερικά κείμενα παρουσιάζονται εικόνες ή διαφαίνονται στοιχεία που αφορούν τη δικτατορία ή άλλες περιόδους από τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Ως γενικότερο συμπέρασμα θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα κείμενα που παρατίθενται στο συγκεκριμένο βιβλίο αναδύουν μια οσμή από περασμένες δεκαετίες, προκαλώντας μια θλίψη και μια πνιγηρή νοσταλγία.

Ο τίτλος του βιβλίου προδιαθέτει τον αναγνώστη πως το περιεχόμενο των κειμένων αφορά κάτι απόλυτα σύγχρονο και συνυφασμένο με τούτη την εποχή. Όμως γεγονός είναι ότι ο τίτλος προήλθε από την ονομασία ενός διηγήματος και δεν συμπίπτει σε καμία περίπτωση με τις εντυπώσεις που δημιουργούνται, όταν κάποιος δει το εξώφυλλο του βιβλίου. Πέραν τούτου, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί μια γλώσσα λιτή, με στοιχεία καθαρεύουσας, χωρίς να δυσκολεύουν ωστόσο την ανάγνωση. Γράφοντας άλλοτε σε πρώτο και άλλοτε σε τρίτο πρόσωπο, ο συγγραφέας πετυχαίνει να δώσει αμεσότητα στο κείμενο, ενώ καταφέρνει να περιγράψει με ακρίβεια τα γεγονότα, των οποίων δεν υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας. Οι διάλογοι, όπου χρειάζονται, είναι λιτοί και περιεκτικοί, χωρίς να μακρηγορούν ή να κουράζουν. Η έκταση των διηγημάτων ποικίλλει ανάλογα με τη θεματολογία και την πλοκή του καθενός. Το ύφος της συλλογής αυτής συμβαδίζει απόλυτα με το ύφος που μας έχει συνηθίσει και εν μέρει καλομάθει ο Μάνος Ελευθερίου τόσα χρόνια, όμως με τα συγκεκριμένα κείμενα δεν αποδίδεται στο ακέραιο η ποιότητα της γραφής του. Επίσης, πρέπει να σημειώσουμε πως διαφαίνεται στα κείμενα αυτά μια έλλειψη έμπνευσης και μια ρηχή θεματολογία.

«Η μελαγχολία της πατρίδας μετά τις ειδήσεις των οκτώ» είναι ένα βιβλίο που αποτελεί μια μετριότατη συνέχεια των γραπτών του Μάνου Ελευθερίου.