Λύνοντας ένα ιστορικό έγκλημα

Πίσω από το λογοτεχνικό ψευδώνυμο Josephine Tey κρύβεται η Σκοτσέζα συγγραφέας Ελίζαμπεθ Μάκιντος (1896-1952), η οποία χρησιμοποιώντας ένα ακόμα ψευδώνυμο, το Gordon Daviot, έγραψε και θεατρικά έργα, σε ορισμένα από τα οποία πρωταγωνίστησαν σημαντικοί ηθοποιοί της εποχής. Λίγα είναι τα στοιχεία που γνωρίζουμε για την προσωπική ζωή της συγγραφέως, καθώς, όπως μας πληροφορεί στην εξαιρετική εισαγωγή του βιβλίου ο μεταφραστής Στράτος Μυρογιάννης, ήταν άνθρωπος διακριτικός και με ελάχιστη κοινωνική ζωή. Ο επιθεωρητής Άλαν Γκραντ, πρωταγωνιστής της «Κόρης του χρόνου», έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε ιστορία μυστηρίου το 1929 και θα εμφανιστεί συνολικά σε έξι μυθιστορήματα μυστηρίου. Η «Κόρη του χρόνου» (1951) είναι το τελευταίο μυθιστόρημα της Τέι που δημοσιεύτηκε πριν από τον θάνατό της και ασχολείται με ένα ιστορικό μυστήριο.

Ο Άλαν Γκραντ, επιθεωρητής της Scotland Yard, βρίσκεται καθηλωμένος στο νοσοκομείο έπειτα από ένα σοβαρό ατύχημα. Παρά τις επισκέψεις φίλων και γνωστών και το πολλά βιβλία που βρίσκονται στο κομοδίνο του, ο επιθεωρητής βρίσκεται σε υπερένταση λόγω της απραξίας. Η πρόταση μιας φίλης του τον οδηγεί στην προσπάθεια εξιχνίασης ενός από τα πιο πολυσυζητημένα εγκλήματα της αγγλικής ιστορίας: των δολοφονιών δύο πριγκίπων του 15^ου αιώνα, διαδόχων του θρόνου, και του ρόλου που διαδραμάτισε ο θείος τους, βασιλιάς Ριχάρδος ο Γ΄, στην υπόθεση. Παρά το γεγονός ότι η επίσημη αγγλική ιστορία και οι λογοτεχνικές της προεκτάσεις είχαν φτάσει στο συμπέρασμα ότι ο Ριχάρδος ο Γ΄ ήταν ο ηθικός αυτουργός των δολοφονιών, ο επιθεωρητής αποφασίζει να πιάσει την υπόθεση από την αρχή και να συλλέξει όσα περισσότερα στοιχεία μπορεί, ακριβώς όπως θα έκανε σε οποιαδήποτε προσπάθεια εξιχνίασης εγκλήματος. Απρόσμενος, αλλά απαραίτητος για την έρευνα, βοηθός παρουσιάζεται ο Μπρεντ Καραντάιν, ένας νεαρός στο Βρετανικό Μουσείο. Με την προσεκτική του έρευνα ο νεαρός βοηθά τον επιθεωρητή να συγκεντρώσει τα απαραίτητα στοιχεία και να φτάσει στη θεωρητική εξιχνίαση αυτού του ιστορικού εγκλήματος.

Είναι εκπληκτική η ικανότητα της Τέι να γράφει ένα ανάγνωσμα μυστηρίου, χωρίς να υπάρχει καμία κίνηση ή δράση. Ένα μυστήριο δωματίου, ακινησίας, αλλά φοβερής νοητικής διεργασίας, δείχνει τις ενέργειες και τους συλλογισμούς που καθοδηγούν έναν αστυνομικό που έχει επιφορτιστεί με την εξιχνίαση ενός εγκλήματος. Ανεξάρτητα με το εάν τα επιχειρήματα που προβάλλει ο επιθεωρητής Γκραντ μπορούν να τεκμηριωθούν ιστορικά –και θα ήταν πραγματικά υπέροχο να μπορούσαμε να διαβάσουμε την άποψη ενός ιστορικού που να ειδικεύεται σε εκείνη την περίοδο–, η συγγραφέας καταφέρνει να φέρει στην επιφάνεια ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, το πώς η Ιστορία μπορεί να χειραγωγήσει και να χειραγωγηθεί. Ποιες είναι οι διαδρομές που ακολουθούνται μέχρι να καταγραφεί η επίσημη Ιστορία, ποιοι είναι αυτοί που τη διαμορφώνουν και ποια συμφέρονται εξυπηρετούν; Φυσικά, τα ερωτήματα που θέτει η συγγραφέας δεν είναι πρωτάκουστα, η ικανότητά της, ωστόσο, να επιχειρηματολογεί και να στηρίζει την άποψή της αναδεικνύουν το ερώτημα εάν η Ιστορία καταγράφεται ή κατασκευάζεται.

Κλείνοντας, θα αναφερθώ για μια ακόμα φορά στην εξαιρετική εισαγωγή του Στράτου Μυρογιάννη, καθώς και στην πολύ καλή του μετάφραση.