«Εύχομαι, όταν ξανασυναντηθούμε, να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ο ένας τον άλλο»

Για όλους όσους, όπως η γράφουσα, έθρεψαν τα καλοκαιρινά μεσημέρια της εφηβείας τους με τα βιβλία τσέπης των εκδόσεων Ωρόρα (τα αγόραζα σωρηδόν και μάλιστα μεταχειρισμένα από τα μικρά μαγαζάκια με περιοδικά στους τόπους των διακοπών), ο Θωμάς Μαστακούρης είναι ένας ζωντανός θρύλος τόσο για τα δικά του διηγήματα όσο και για την εξαιρετική δουλειά του, ως επιμελητής και μεταφραστής, στις εκδόσεις αυτές. Και δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι πολλοί (ίσως μια γενιά ολόκληρη) γνωρίσαμε και αγαπήσαμε τη λογοτεχνία του Φανταστικού μέσα από εκείνον. Κι γι’ αυτό περίμενα ανυπόμονα την έκδοση της παρούσας συλλογής «Η γκρίζα χώρα», με την ομώνυμη νουβέλα και τέσσερα ακόμα διηγήματα που είχαν πρωτοδημοσιευτεί σε εκείνη τη θρυλική πλέον «Ανθολογία Επιστημονικής Φαντασίας» των εκδόσεων Ωρόρα.

Σε μια πράγματι προσεγμένη και όμορφη έκδοση, ο αναγνώστης συναντά (ή ξαναβρίσκει στη δική μου περίπτωση) τους ήρωες από τις μακρινές χώρες του Βορρά που αγωνίζονται για την επιβίωση αλλά και για την τιμή τους στο πεδίο της μάχης, όπως αρμόζει σε κάθε πολεμιστή, αντλώντας δύναμη από τον πατέρα των θεών και των ανθρώπων, τον μονόφθαλμο Όντιν, που αντάλλαξε το μάτι του με τη Γνώση: γιατί ακόμα και οι θεοί πρέπει να πληρώσουν το ανάλογο τίμημα. Η «Γκρίζα χώρα», που έδωσε και τον γενικό τίτλο στη συλλογή, αφηγείται το ταξίδι στη ζωή ενός μάγου των ρούνων την εποχή που η παλιά λατρεία υποχωρεί και ο χριστιανισμός κυριαρχεί: είναι μια ιστορία έρωτα και εκδίκησης με έντονο το ηρωικό στοιχείο. Στους «Απρόσκλητους επισκέπτες», μια ομάδα εμπόρων που ταξιδεύουν τις θάλασσες βρίσκει καταφύγιο σε ένα χριστιανικό μοναστήρι αλλά εκεί τους περιμένει μια παγίδα θανάτου, ενώ «Ο Θάνατος του Μπάλντερ» αφηγείται με λυρισμό έναν μύθο από τη σκανδιναβική παράδοση: πώς πέθανε ο γιος του Όντιν και της Φρίγγα (και σε πολλά σημεία θυμίζει εκείνον του Άδωνη, αφού πολλά κοινά στοιχεία υπάρχουν ανάμεσα στις βόρειες παραδόσεις και στην ελληνική μυθολογία όπως επισημαίνει στην εισαγωγή του ο συγγραφέας). Το «Ταξίδι στο Γιότουνχαϊμ» είναι μια πιο ανάλαφρη ιστορία με ήρωα τον Θωρ, τον θεό του κεραυνού, και τους Γίγαντες που του στήνουν μια φάρσα, ενώ το βιβλίο κλείνει με μια ποιητική αναφορά στον Όντιν καθώς παρακολουθεί τη νύχτα να πέφτει στον κόσμο των ανθρώπων καθισμένος στον θρόνο του, τον φτιαγμένο από το ξύλο του Πρώτου Δέντρου, στα απάτητα χιονισμένα βουνά.

Στο σύνολό της, μια συλλογή που μας κάνει να ονειρευόμαστε τις χώρες του μακρινού Βορρά αλλά κυρίως έχει σκοπό της, όπως λέει ο Θωμάς Μαστακούρης, να μας ξαναθυμίσει «το πρότυπο του ήρωα που ακολουθούν όχι μόνο οι άνθρωποι αλλά και οι θεοί». Θα συμπληρώσω μόνο τούτο: τα ταξίδι στη ζωή, με όποια μορφή στη σκάλα της εξέλιξης –ζώο, άνθρωπος ή θεός–, είναι η μεγαλύτερη ηρωική περιπέτεια. Ας το βιώσουμε με την ευχή, όταν ξανασυναντηθούμε σε άλλες ζωές με τους συντρόφους μας σ’ αυτή την περιπέτεια, «να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ο ένας τον άλλο».