Ένα ταξίδι στον κόσμο της τρέλας

Φανταστείτε έναν κόσμο στον οποίο όλες οι δραστηριότητες ελέγχονται από μια επιχείρηση, τα παράθυρα των σπιτιών είναι χτισμένα, ο κόσμος περπατάει στους δρόμους σαν να πρόκειται για μάζα, οι πόλεις τη νύχτα ερημώνουν και η ανθρώπινη επικοινωνία περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα. Δεν είναι λίγο τρομακτικός αυτός ο κόσμος; Αυτό, λοιπόν, είναι το σκηνικό στο οποίο στήνει την εφιαλτική ιστορία του ο πολυβραβευμένος συγγραφέας και σεναριογράφος Philippe Claudel στο τελευταίο του μυθιστόρημα.

Ένας μεσήλικας και άκρως συνηθισμένος άντρας, ο Ερευνητής, φτάνει σε μια πόλη με σκοπό να ερευνήσει τα αίτια των πολλών αυτοκτονιών στην Επιχείρηση της πόλης. Από την πρώτη στιγμή, όμως, τα πράγματα αρχίζουν να μην πηγαίνουν καλά. Λόγω της προχωρημένης ώρας δεν μπορεί να μπει στην επιχείρηση, ταλαιπωρείται πολύ μέχρι να βρει ένα ξενοδοχείο και έρχεται αντιμέτωπος με ανθρώπους που αντί να τον εξυπηρετήσουν, τον εμποδίζουν να κοιμηθεί, να φάει ή να μαζέψει πληροφορίες. Στην προσπάθειά του να φτάσει στην Επιχείρηση πρέπει να διασχίσει το δρόμο μέσα από το Πλήθος, που κινούμενο σαν μια μάζα δεν τον αφήνει. Και όταν φτάνει στην Επιχείρηση, συνειδητοποιεί ότι ο Υπεύθυνος δεν είναι ενημερωμένος όχι μόνο για την επίσκεψή του, αλλά ούτε και για τις ίδιες τις αυτοκτονίες. Ο Ερευνητής έχει αρχίσει πια να φοβάται: μήπως όλα αυτά είναι απλά ένας εφιάλτης; Ή μήπως πέθανε και αυτή είναι η κόλασή του;

Μέσα από σαράντα δύο κεφάλαια, με μια τριτοπρόσωπη λεπτομερή αφήγηση και με έναν ανοιχτό διάλογο με τη «Δίκη» του Κάφκα, ο συγγραφέας δημιουργεί έναν κόσμο με τα υλικά του εφιάλτη: μια τεράστια Επιχείρηση, ένα απρόσωπο Πλήθος και μια ερημιά στις ανθρώπινες σχέσεις. Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας σταδιακά χάνει όλα τα στοιχεία που καθορίζουν την υπόστασή του: αρχικά χάνεται στο ξενοδοχείο η ταυτότητά του και η πιστωτική του κάρτα, στη συνέχεια καταστρέφονται τα ρούχα του και κυκλοφορεί με δανεικά (τα εσώρουχα είναι μάλιστα γυναικεία), ενώ στο τέλος ξεχνά μέχρι και ποιο είναι το όνομά του, είναι απλά μόνο ο Ερευνητής.

Μήπως αυτός ο εφιαλτικός κόσμος δεν είναι και τόσο ανοίκειος όσο νομίζουμε; Μήπως ολόκληρο το μυθιστόρημα του Claudel δεν είναι παρά μια αλληγορία για τον δικό μας, τον σημερινό κόσμο της οικονομικής και ηθικής κρίσης; Πολλά από τα γεγονότα του μυθιστορήματος φέρνουν στο νου γνώριμα στοιχεία: οι απρόσωπες μεγάλες επιχειρήσεις που μπορούν να μαγκώσουν τους πάντες στα γρανάζια τους, η αποξένωση των ανθρώπων και η κυριαρχία της ερώτησης «Τι δουλειά κάνεις;». Όλα αυτά δεν είναι δημιουργήματα της φαντασίας του συγγραφέα για ένα μακρινό μέλλον, υπάρχουν τώρα, στη σημερινή εποχή. Χτίζοντας, λοιπόν, έναν εφιαλτικό κόσμο, με μια πνιγηρή ατμόσφαιρα και έναν ανίσχυρο πρωταγωνιστή, ο Claudel κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και μας προκαλεί να εντοπίσουμε τις ομοιότητες, ώστε να μπορέσουμε να αντιδράσουμε και να μην έχουμε την ίδια τύχη με τον Ερευνητή.