Η ποίηση μπορεί να είναι μαζί μας παντού. Αυτό αποδεικνύουν τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στην «Επιστροφή των νεκρών» της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη (Αθήνα, 1979). Ποιήματα-ιστορίες και ποιήματα-Ιστορία, αλλά και πιο προσωπικά, όπως (ίσως) έχουμε συνηθίσει να είναι η ποίηση.

Γεγονότα και ιστορικές περίοδοι όπως o Α’ και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία, ο Εμφύλιος στην Ελλάδα (στο ποίημα “Divide et Impera”), οι εκτός συνόρων πόλεμοι των ΗΠΑ, ο πόλεμος στη Συρία, αλλά και το μακελειό που προκάλεσε ο Άντερς Μπρέιβικ στη Νορβηγία (στο ποίημα «Οι άλλοι») δίνουν το έναυσμα στη Γλυνιαδάκη να μιλήσει για το κακό και την ευθύνη του καθενός από εμάς. Γιατί «Ο φασισμός είναι μέσα μου, είναι μέσα σου/Μέσα σε όλους είναι» (από το ποίημα με τίτλο “Srbosjek”).  Σημειώνουμε ιδιαίτερα από τα ποιήματα αυτά το “Les gueules cassées” και το «Αυτοκινητάκι [Γκιγιώμ Απολλιναίρ]», το πολύ δυνατό “Einsatzgruppen”, το αφιερωματικό «Διασχίζοντας τη Μάγχη».

Εξωστρεφής καθώς είναι, η ποίηση της Γλυνιαδάκη, ακόμη κι όταν αφορμάται από το προσωπικό-ατομικό ή το ερωτικό, έχει μια κοινωνική απεύθυνση, ενώ μπορεί να είναι και απελευθερωτική («Ένα βράδυ στο Λυκαβηττό»). Συναφής με αυτή την εξωστρέφεια είναι, πιστεύουμε, ο ευρύτερα πολιτικός («Τα δόκανα») ή ο κοινωνικός σχολιασμός (τον εντοπίσαμε στα ποιήματα «Του Αγίου Βαλεντίνου ανήμερα», «Ευαγγελισμός»), ο κοσμοπολιτισμός (στο πολύ ωραίο «Γράμμα από τη Μόσχα»), αλλά και ο φιλοσοφικός στοχασμός (στο πεζό, σχεδόν, «Πολύ προκλητική η έννοια της έκπληξης»).

Οι φωτογραφίες αρχείου που συνοδεύουν αυτή τη γενικά καλαίσθητη έκδοση αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της συλλογής που μας παραδίδει σαν δώρο η πολυτάλαντη, καθώς φαίνεται, ποιήτρια και μεταφράστρια.