Θέατρο σκιών

Ο Ιρλανδός Τζών Μπάνβιλ 1945, έχει γράψει δώδεκα βιβλία και για αρκετά από αυτά έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις με αποτέλεσμα να κατατάσσεται μεταξύ των Joyce και Beckett. Αυτό το οποίο χαρακτηρίζει την γραφή του είναι η ποιητικότητα και η ομορφιά της γλώσσας καθώς και οι συναισθηματικοί λαβύρινθοι των ηρώων του. Το βιβλίο με το οποίο έγινε γνωστός και εκτός της χώρας του είναι το The Untouchable. Σήμερα ζει στο Δουβλίνο.

Στο Η Έκλειψη, ο ήρωας Αλέξ Κλίβ, πενηντάρης και διάσημος ηθοποιός αποσύρεται από το θέατρο και επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι, για να ζήσει εκεί μόνος. Τον συνοδεύει η γυναίκα του η οποία τον βοηθά να τακτοποιηθεί και μετά φεύγει. Στο σπίτι ζουν και οι ανεπιθύμητοι Κουέρκ, o οικονόμος με την παράξενη κόρη του Λίλη. Ζουν και φαντάσματα που του υπενθυμίζουν γεγονότα και συζητήσεις με τους γονείς του, προβάλλοντας συγχρόνως και τις δικές του ενοχικές πατρικές στιγμές προς την κόρη του Κάς, που τον κάνουν άλλοτε να δικαιολογεί τον εαυτόν του, και άλλοτε να αιτιολογεί το αλαφροΐσκιωτό της. Με την επιστροφή της γυναίκας του, γίνεται γνωστή και η παρουσία ενός τσίρκου στην πόλη, ενώ έχει πιάσει βροχή και η έκλειψη του ήλιου είναι σε εξέλιξη. Το βράδυ εκείνο, μαθαίνει τον πνιγμό της εγκύου κόρης του.

Ο Συγγραφέας στο βιβλίο του αυτό στήνει ένα σκηνικό όπου οι ρόλοι παίζοντα και εναλλάσσονται από όλους. Όλοι όσοι αποτελούν τα δραματικά πρόσωπα  έχουν κάτι ελαττωματικό. Κάτι που τους στιγματίζει και τους κάνει να ταιριάζουν με το στοιχειωμένο σπίτι. Όπως η κόρη του που άκουγε φωνές. Όπως αυτός, που έμοιαζε να είναι πρωταγωνιστής ενός θεάτρου που άλλοτε παιζόταν στην σκηνή, άλλοτε στη ζωή και άλλοτε στα φαντάσματα του μυαλού του. Υπαρκτός και ανύπαρκτος κόσμος συνυπάρχουν, με συνεχείς μεταβάσεις από το ορατό στο αόρατο ή με μορφές και εποχές που αλλάζουν κάνοντας δυσδιάκριτο το τώρα από το κοντινό ή μακρινό τότε. Ενοχές και εμμονές προβάλλονται επίσης και μέσα από τα όνειρα ενώ γίνονται αισθητές και άλλες παρουσίες που στοιχειώνουν όχι μόνο το σπίτι και τους ήρωες, αλλά και τις σελίδες του βιβλίου κάνοντάς το υπόγειο και σκοτεινό.

Η αφήγηση του ήρωα συχνά από το είμαι περνά αθόρυβα στο υποκρίνομαι με μεγάλη τέχνη, εκτρέποντας την προσοχή του αναγνώστη σε αριστουργηματικές περιγραφές γεμάτες από μουσικότητα και άρωμα. Περιγραφές που μοιάζουν σαν κέντημα παρατηρήσεων και πλούτου λέξεων, παραπλανώντας όχι μόνο τον αναγνώστη αλλά και τον ήρωα. Ενίοτε η αφήγηση μοιάζει και με ψυχοθεραπεία καθώς αναφέρεται σε γεγονότα που άφησαν σημάδια σαν κάψιμο, ενώ ένας λαβύρινθος συναισθημάτων δηλώνει έντονα το υπαρξιακό πρόβλημα.

Ο Τζών Μπάνβιλ, με Σεξπηρική τεχνική στη θέση του γελωτοποιού βάζει το τσίρκο για να τονίσει την μετέπειτα δραματική κορύφωση της πλοκής. Τέλος ο συγγραφέας –αφηγητής- παίζει διαρκώς θέατρο με τον αναγνώστη. Τον εγκλωβίζει στην ατμόσφαιρα του και τον κάνει να αμφιβάλλει για το ποια πρόσωπα είναι υπαρκτά και ποια είναι αποκυήματα ενοχών, διότι κινούνται όλοι σαν να είναι άγνωστοι μεταξύ τους αλλά και συνωμότες ενός μυστικού που κρατούν κρυφό από τον αναγνώστη.
Συγγραφέας ήρωες και αναγνώστες μοιάζει να είναι όλοι παγιδευμένοι στο ίδιο έργο.

Η μετάφραση της Ελένης Παγκαλιά προβάλλει την ομορφιά της γραφής και την ατμόσφαιρα του βιβλίου.