Εικονογράφηση: Εύα Καραντινού

Δυο μικρές ιστορίες για δυο καίρια κοινωνικά θέματα, την παιδική εργασία (τα παιδιά των φαναριών) και την κατασπατάληση των φυσικών πόρων, «συστεγάζονται» σε αυτό το καλαίσθητο βιβλιαράκι. Αν εξαιρέσει κανείς ότι οι δυο ιστορίες μοιάζουν κάπως παράταιρες και ασύνδετες-εξαιρουμένου του γεγονότος ότι αφορούν επίκαιρα κοινωνικά θέματα-, κατορθώνουν να συγκινήσουν και να προβληματίσουν τον αναγνώστη.

Στην πρώτη ιστορία, ο μικρός Κωνσταντής, παιδί των φαναριών, αποκαμωμένος, μόνος και άστεγος, συναντά την κυρία Δέσποινα και κάτι αλλάζει στη σκληρή ζωή του. Αλλά και στη ζωή της κυρίας Δέσποινας. Στη δεύτερη ιστορία μεταφερόμαστε στο μέλλον. Τα ορυκτά καύσιμα έχουν εξαντληθεί και οι άνθρωποι, πραγματοποιώντας εντυπωσιακά διαπλανητικά ταξίδια, εξορύσσουν «θεργήλιο», καύσιμο που υπάρχει εν αφθονία στον πλανήτη «Χίμαιρα».

Ο άνθρωπος διασχίζει το χρόνο και το χώρο του σύμπαντος με άνεση. Ο αστροπλοηγός του διαστημόπλοιου «Αϊνστάιν», ωστόσο, έμπειρος και τολμηρός ταξιδιώτης του διαστήματος, ταλανίζεται από τις ίδιες ανησυχίες και τα ίδια βάσανα που έχουν οι καπετάνιοι όλων των εποχών, της θάλασσας, του αέρα και του διαστήματος: πότε θα δούνε την οικογένειά τους, πόσο μεγάλωσαν τα παιδιά τους, τι αλλαγές έχουνε χάσει… Ο αστροπλοηγός ξεκινά το ταξίδι της επιστροφής κι έχει να διασχίσει ένα επικίνδυνο πέρασμα στο διάστημα. Η Μαρία, από την άλλη, η κόρη του, δε βλέπει την ώρα να δει τον μπαμπά της και να ανοίξει το σπάνιο και πολύτιμο δώρο που σίγουρα θα της έχει φέρει από τη «Χίμαιρα».  Όπως περιμένουν τα δώρα τους όλα τα παιδιά από τους γονείς τους που πήγαν ταξίδι. Κάποτε τα «εξωτικά δώρα» ήταν οι ελβετικές σοκολάτες και τα ρούχα από το Marks & Spencer . Η Μαρία, το παιδί του μέλλοντος, περιμένει αστραφτερά πετράδια από άλλο πλανήτη.

Ωστόσο τα μανιτάρια που φυτρώνουν στη «Χίμαιρα» (και είναι μάλλον οι μόνοι κάτοικοι του πλανήτη) δε μοιάζουν με τα δικά μας μανιτάρια. Παρακολουθούν και νοιώθουν τους εισβολείς  που απομυζούνε τους χυμούς του πλανήτη τους, το θεργήλιο. Ευωδιάζουν όταν η φύση του πλανήτη τους είναι σε αρμονία, αναδίδουν δυσοσμία όταν αυτή διαταράσσεται.

Ο πατέρας αστροπλοηγός απογειώνεται με προορισμό τη Γη και την κόρη του. Η Μαρία ανυπομονεί. Το πέρασμα από τη μαύρη τρύπα του Ραδάμανθυ δύσκολο. Τα μανιτάρια της «Χίμαιρας» αποφασίζουν να πάρουν εκδίκηση για την καταλήστευση των φυσικών πόρων της δικής τους γης.

Η ιστορία θυμίζει λίγο το Avatar. Ο άνθρωπος που καταληστεύει άλλους πλανήτες και καταστρέφει πολιτισμούς (έστω και πολιτισμούς φυτών) που έχουν μια εντελώς διαφορετική σχέση με τη φύση. Εδώ όμως έχουμε την όμορφη γραφή της Λίτσας Ψαραύτη που μαστορεύει πειστικές εικόνες από το μέλλον. Έτσι ώστε η πολυεπίπεδη αφήγηση να μοιάζει με μύθο. Με το μύθο του Ερυσίχθονα, ίσως. Και το συμπέρασμα αμείλικτο. Η φύση εκδικείται και μάλιστα με σκληρότητα.

Η Λίτσα Ψαραύτη έχει αποσπάσει πολλές διακρίσεις για το συγγραφικό της έργο που αγαπήθηκε από μικρούς και μεγάλους. Η Ακαδημία Αθηνών έδωσε έπαινο στο «Αυγό της έχιδνας», το υπουργείο Πολιτισμού βράβευσε με κρατικό βραβείο το «Χαμόγελο της Εκάτης» και τη «Σπηλιά της Γοργόνας». Τα «Δάκρυα της Περσεφόνης»  αναγράφηκαν στον Τιμητικό Πίνακα IBBY και το «Διπλό Ταξίδι» τιμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα. Ήταν υποψήφια της χώρας μας για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν 2000. Περισσότερα στο www.litsapsarafti.gr