Το Μιλάνο, η ομίχλη και το έγκλημα

Πολύ ευχάριστη έκπληξη υπήρξε η πρωτοβουλία των εκδόσεων Οκτάνα να συστήσουν στο ελληνικό κοινό έναν Ιταλό συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, ο οποίος επάξια μπορεί να σταθεί δίπλα στους σύγχρονούς του ομότεχνους που έχουν κατακτήσει τόσα χρόνια τους αναγνώστες. Ο Augusto de Angelis (1888-1944) υπήρξε δημοσιογράφος, ο οποίος είχε πάρει τρεις φορές συνέντευξη από τον Μουσολίνι, τάχθηκε ενάντια στο φασιστικό καθεστώς και φυλακίστηκε. Εκτός από δημοσιογράφος υπήρξε και συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Κάρλο ντε Βιτσέντζι, έναν επιθεωρητή που επιλέγει την αυτοαπομόνωση στο γραφείο του και απολαμβάνει να διαβάζει Λώρενς, Πλάτωνα και τις Επιστολές του Αποστόλου Παύλου. Μάλλον δεν αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επιθεωρητή της ιταλικής αστυνομίας της περιόδου του φασιστικού καθεστώτος.

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, στο οποίο ο επιθεωρητής ντε Βιτσέντζι κάνει την πρώτη του εμφάνιση, ανοίγει μια νύχτα γεμάτη ομίχλη, όταν ο Τζανέτο Αουρέντζι επισκέπτεται τον φίλο του επιθεωρητή στην Αστυνομική Διεύθυνση. Οι δύο φίλοι συζητούν μέχρι τη στιγμή που το καθήκον αναγκάζει τον ντε Βιτσέντζι να επισκεφθεί τον τόπο ενός εγκλήματος. Σε ένα διαμέρισμα βρέθηκε δολοφονημένος ένας τραπεζίτης και ο επιθεωρητής βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση να πρέπει να προχωρήσει ιδιαίτερα προσεκτικά τις έρευνές του, αφού το διαμέρισμα ανήκει στον φίλο του που τον περιμένει στην Αστυνομική Διεύθυνση. Ποιος, όμως, έχει το κίνητρο και την ευκαιρία να δολοφονήσει τον τραπεζίτη; Ο Αουρέτζι φαίνεται να του χρωστούσε χρήματα και το πτώμα βρίσκεται στο σαλόνι του. Μήπως κάποιος εκμεταλλεύτηκε αυτά ακριβώς τα στοιχεία για να διαπράξει το έγκλημα και να απομακρύνει τις υποψίες από πάνω του;

Ο συγγραφέας στήνει ένα έργο δωματίου, με ξεκάθαρη θεατρική κίνηση στις εισόδους και εξόδους των προσώπων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ιστορία και με ιδιαίτερη έμφαση στον διάλογο. Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας διαδραματίζεται στο διαμέρισμα του Αουρέντζι, από το οποίο θα παρελάσουν όλοι οι ύποπτοι και οι μάρτυρες: ο άβουλος θυρωρός και η επιθετική σύζυγός του, η απρόθυμη αρραβωνιαστικιά του Αουρέντζι και ο υπεροπτικός πατέρας της, ο ήρεμος οικονόμος του σπιτιού και ο μυστηριώδης ένοικος της σοφίτας. Σχεδόν όλοι κρύβουν κάτι που δεν θέλουν να μαθευτεί διότι μπορεί να τους εμπλέξει στο έγκλημα και σχεδόν όλοι είχαν την ευκαιρία να το διαπράξουν. Ο ντε Βιτσέντζι έχει την ηρεμία και την παρατηρητικότητα που απαιτείται να συγκρατήσει λεπτομέρειες και να στήσει μικρές παγίδες που θα φέρουν τα μυστικά στην επιφάνεια. Και ενώ η αρχική του εικόνα είναι αυτή του αυστηρού αστυνομικού, όταν είναι μόνος του μπορεί να αφήσει ένα δάκρυ να κυλήσει ή να επιστρέψει με ανακούφιση στη μελέτη των αγαπημένων του βιβλίων.

Όπως πάντα εξαιρετική η μετάφραση της Δήμητρας Δότση, ενώ ο πρόλογος του Carlo Lucarelli για την ελληνική έκδοση δίνει μια εικόνα για τη ζωή και την εποχή του συγγραφέα.