Μια φωνή…

Είναι από τις λίγες φορές που ξεκινάω το κείμενό μου με προτροπή. Λοιπόν, μην διαβάσετε αυτό το σύντομο βιβλίο του Ιρλανδού Colm Tóibín εάν δεν είστε έτοιμοι να ξεχάσετε όσα έχετε μάθει να πιστεύετε. Μην το διαβάσετε εάν θεωρείτε ότι η αλήθεια είναι μία και απόλυτη. Διαβάστε το εάν σας δελεάζει μία λογοτεχνική διαφοροποίηση των γεγονότων, μία άλλη πιθανότητα, μία εκδοχή που δεν θα είχατε ποτέ σκεφτεί.

«Η διαθήκη της Μαρίας» είναι μία σύντομη νουβέλα, χωρίς ουσιαστική υπόθεση και πλοκή. Στην πραγματικότητα είναι η αφήγηση της Μαρίας, μία αφήγηση των γεγονότων που οδήγησαν στη σύλληψη του Ιησού, στη Σταύρωση και στη δική της φυγή από τον Γολγοθά προτού ο γιος της ξεψυχήσει. Ουσιαστικά είναι ένας μονόλογος –και ως τέτοιος είχε ανεβεί στο Λονδίνο με τη Fiona Show να υποδύεται τη Μαρία– μίας γυναίκας θυμωμένης με αυτούς που της στέρησαν το παιδί της, με τον γιο της για την καταστροφική πορεία που διάλεξε και με τον ίδιο της τον εαυτό που τράπηκε σε φυγή για να γλιτώσει τη σύλληψη τη στιγμή που το παιδί της βρισκόταν στον σταυρό. Απομονωμένη, χωρίς εμπιστοσύνη σε κανέναν και ιδιαίτερα στους δύο «προστάτες» της που επιθυμούν να καταγράψουν την ιστορία της –οι Ευαγγελιστές, μήπως;– η Μαρία είναι αδιάφορη για την αιώνια ζωή και τη σωτηρία της ανθρωπότητας… μα για ποια σωτηρία μιλάμε, το παιδί της είναι νεκρό. Η αφήγησή της αναφέρεται στα θαύματα, εστιάζει στην ανάσταση του Λαζάρου και στη δυστυχία του ανθρώπου που επέστρεψε από τους νεκρούς και παρουσιάζει τις ύστατες προσπάθειές της να πείσει τον Ιησού να κρυφτεί, να σωθεί.

Διαβάζοντας τη «Διαθήκη της Μαρίας» διαπιστώνουμε ότι ο συγγραφέας έχει καταφέρει να κάνει το οικείο ανοίκειο: τα γεγονότα υπάρχουν, τα θαύματα έγιναν –ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζεται ο κόσμος που της τα αφηγείται–, οι Απόστολοι είναι υπαρκτά άτομα και την ακολουθούν και τώρα, στο τέλος της ζωής της, αλλά δεν είναι η ιστορία που ξέρουμε και η Μαρία δεν είναι αυτή που έχουμε στο νου μας ως μητέρα του Χριστού. Είναι απλά μία μητέρα που στερήθηκε το παιδί της, που αδυνατεί να υποταχθεί στις φιλοδοξίες των Αποστόλων, που είναι οργισμένη με τον εαυτό της και με τον γιο της που δεν ακολούθησε τις συμβουλές της. Κι αν αυτή δεν είναι η εικόνα που έχουμε για την Παρθένο Μαρία δεν έχει καμία σημασία, γιατί έχουμε κερδίσει από τον δυνατό λόγο της, από τα συναισθήματά της μια κατανόηση για τον πόνο της μητέρας που αποχωρίζεται βίαια το παιδί της.

Εξαιρετικό είναι και το επίμετρο της μεταφράστριας Αθηνάς Δημητριάδου στο οποίο γίνεται λόγος και για την παρουσία της μητέρας στο συνολικό έργου του Ιρλανδού συγγραφέα.