Να μη λυγάς, αυτό είναι όλο.

Δεν είναι άλλη συμβουλή.

Ναζίμ Χικμέτ

Δύο γυναίκες -μάνα και κόρη-, τρέχουν ασταμάτητα από ξενοδοχείο σε ξενοδοχείο, από πόλη σε πόλη, από χώρα σε χώρα, για να ξεφύγουν από τους διώκτες τους. Ποιοι τις καταδιώκουν και γιατί; Είναι πολιτικοί φυγάδες, έχουν διαπράξει κάποιο έγκλημα, προσπαθούν να ξεφύγουν από ένα επώδυνο, οικογενειακό παρελθόν; Στην τελευταία σελίδα του μυθιστορήματος της Τουρκάλας δημοσιογράφου και ακτιβίστριας, τα παραπάνω ερωτήματα θα έχουν απαντηθεί. Αλλά αυτό δεν θα έχει πια καμία σημασία – αυτό που θα μείνει είναι η γνήσια συγκίνηση και τα δυνατά συναισθήματα που η ιστορία τους γέννησε στην καρδιά του αναγνώστη.

Το λέω καθαρά, το αγάπησα αυτό το βιβλίο. Και για να είμαι εντελώς ειλικρινής, ομολογώ ότι ταυτίστηκα με τις ηρωίδες – και με τις δύο, αφού όσο κι αν είναι διαφορετικές ηλικιακά, εμφανισιακά και ψυχολογικά, συναποτελούν δύο εκδηλώσεις της ίδιας γυναικείας προσωπικότητας. Όχι μόνο επειδή συνδέονται βιολογικά, η μία ως συνέχεια της άλλης, αλλά γιατί είναι πράγματι ένα σώμα-μια ψυχή, απόλυτα δοσμένες στον ίδιο σκοπό: να γλυτώσουν τρέχοντας από την ασχήμια αυτού του κόσμου. Αγωνίζονται να διασώσουν τη δική τους πραγματικότητα, την εύθραυστη φυσαλίδα της ελευθερίας τους, από εκείνους που τις καταδιώκουν ακριβώς γι’ αυτό: επειδή η λαχανιασμένη από το κυνηγητό ελευθερία των δύο γυναικών καθρεφτίζει τη δική τους σκλαβιά.

Στα πλαίσια της κριτικής παρουσίασης, θα πρέπει να πω για τη γρήγορη (ξέπνοη) πλοκή, το εύρημα των διαφορετικών αφηγητών που συμπληρώνουν σταδιακά το παζλ της ιστορίας, για ”το βιβλίο μέσα στο βιβλίο” που λειτουργεί ως προφητικό κείμενο για όσα θα συμβούν και βέβαια για την πολύ καλή μετάφραση και την προσεγμένη έκδοση – όλα οδηγούν στο καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, λογοτεχνικά. Αλλά το συγκεκριμένο μυθιστόρημα είναι τόσο παραπάνω από τα στοιχεία που το συνθέτουν, που θα το αδικούσα αν έμπαινα στη διαδικασία περαιτέρω ανάλυσής τους: έχει ζωή, δύναμη και κότσια. Είναι ένα βιβλίο με ψυχή.