Υμνωδία στις γυναίκες

Ο Εδουάρδο Γκαλεάνο, ένας από τους γνωστότερους συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής του 20ού αιώνα, γεννήθηκε το 1940 στο Μοντεβιδέο της Ουρουγουάης. Εκεί κάνει τα πρώτα του βήματα στον χώρο των έντυπων μέσων δημοσιεύοντας γελοιογραφίες και χρονογραφήματα στο περιοδικό “El Sol”. Το 1961 γίνεται διευθυντής της καθημερινής εφημερίδας “Epoca” και αρχισυντάκτης της εβδομαδιαίας επιθεώρησης “Marcha”. Το 1973 εξορίζεται εξαιτίας των ιδεών του και καταφεύγει στην Αργεντινή, όπου ιδρύει το λογοτεχνικό περιοδικό “Crisis”. Μετά το πραξικόπημα του 1976 αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα και εγκαθίσταται στην Ισπανία. Το 1985, ύστερα από την πτώση της δικτατορίας, επιστρέφει στο Μοντεβιδέο. Στο έργο του συγκλίνουν η λογοτεχνική αφήγηση και το δοκίμιο, η ποίηση και το χρονικό. Συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων για τη Λατινική Αμερική, μεταξύ των οποίων γνωστότερα είναι τα: “Su majestad el futbol” («Η αυτού μεγαλειότης το ποδόσφαιρο», 1968), “Las venas abiertas de America Latina” («Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής», 1971, ελλ. εκδ. Θεωρία, 1982· Κουκκίδα, 2008), “Cronicas latinoamericanas” («Λατινοαμερικανικά χρονικά», 1972), «Dias y noches de amor y de guerra” («Μέρες και νύχτες αγάπης και πολέμου», 1978, ελλ. εκδ. Εξάντας, 1978), “La trilogia, Memoria del fuego” («Τριλογία: Μνήμες φωτιάς», 1982-1986, ελλ. εκδ. Εξάντας, χ.χ.· Πάπυρος, 2009), “El libro de los abrazos” («Το βιβλίο των εναγκαλισμών», 1989, ελλ. εκδ. Κέδρος, 2001), “Patas arriba” («Ένας κόσμος ανάποδα», ελλ. εκδ. Στάχυ, 2000· Πιρόγα, 2008), “El futbol a sol y sombra” («Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου», 1995, ελλ. εκδ. Ελληνικά Γράμματα, 1998), κ.ά. Το 1975 και το 1978 τιμήθηκε με το μεγαλύτερο βραβείο της Λατινικής Αμερικής, το Casa de las Americas, το 1989 με το American Book Award για τις «Μνήμες φωτιάς» (Washington University, ΗΠΑ) και το 1999 με το Βραβείο Cultural Freedom Award, που του απονεμήθηκε από το Ίδρυμα Lannan Foundation (Σάντα Φε, ΗΠΑ). Έφυγε από τη ζωή στις 13 Απριλίου 2015, σε ηλικία 74 ετών.

Γυναίκες στον χώρο και τον χρόνο, γυναίκες απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα, κάθε ηλικίας, διαφορετικών προσωπικοτήτων, στυλοβάτες της ανθρώπινης διαδρομής ανά τους αιώνες. Στην παρούσα έκδοση ανθολογούνται μικρά κείμενα του σπουδαίου Ουρουγουανού συγγραφέα που αναφέρονται στη γυναικεία μορφή, προσωπικότητα, ιδιοσυγκρασία. Ιστορίες αντλημένες από τη λαϊκή παράδοση, την ιστορία, τον πολιτισμό, την πολιτική, τη θρησκεία, την απλή καθημερινότητα.

Με το απαράμιλλο λογοτεχνικό του ύφος, συνοδευόμενο από την κοινωνική και σκωπτική οπτική του, ο Γκαλέανο αποτίνει τον δικό του φόρο τιμής στη Γυναίκα, ως κύριο στυλοβάτη της ανθρώπινης κοινωνίας. Πρόσωπα γνωστά και άγνωστα, ιστορίες που είναι πιο γνωστές και άλλες όχι, αυτές οι μονοσέλιδες επί το πλείστον αναφορές του Γκαλεάνο αποτυπώνουν το ουσιώδες στίγμα της γυναίκας σε όλα τα επίπεδα, ταξικά, φυλετικά, πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά. Στήνει σπιθαμή προς σπιθαμή ένα θεόρατο και καλαίσθητο γλυπτό, τιμώντας τη γυναικεία μορφή, ενσωματώνοντας πλήθος μορφών με το ιδιαίτερο συγγραφικό του ύφος.

Τα κείμενα που έχουν ανθολογηθεί στο παρόν βιβλίο είναι από διάφορα παλιότερα βιβλία του Γκαλεάνο. Εξαιρετική για ακόμα μια φορά η μετάφραση της Ισμήνης Κανσή, που αποδίδει άριστα το ύφος και τη γλώσσα του Ουρουγουανού συγγραφέα.

Για το τέλος ένα κείμενο από το βιβλίο που τιτλοφορείται «Το παπούτσι»:

«Στις 15 Ιανουαρίου 1919 δολοφονήθηκε στο Βερολίνο η επαναστάτρια Ρόζα Λούξεμπουργκ.

Οι δολοφόνοι τη χτύπησαν θανάσιμα με τις κάννες των όπλων τους, και την πέταξαν στα νερά του καναλιού.

Στον δρόμο, χάθηκε το ένα της παπούτσι.

Κάποιο χέρι μάζεψε από τη λάσπη εκείνο το παπούτσι.

Η Ρόζα ήθελε έναν κόσμο όπου η δικαιοσύνη να μη θυσιάζεται στο όνομα της ελευθερίας, ούτε η ελευθερία στο όνομα της δικαιοσύνης.

Κάθε μέρα, κάποιο χέρι μαζεύει αυτό το λάβαρο.

Από τη λάσπη, όπως το παπούτσι.»