Homo homini lupus
Θα πω την αλήθεια: είμαι εντελώς addicted με την αιματοβαμμένη ιστορία των βασιλικών οίκων της Ευρώπης, ακόμα περισσότερο δε με εκείνων της Αγγλίας: πάθη, μίση, αγώνες μέχρι θανάτου για την εξουσία, ανατροπές και κεφάλια που πέφτουν βροχή – ειλικρινά η Ιστορία γράφει τα καλύτερα μυθιστορήματα! Γι’ αυτό και όταν πήρα στα χέρια μου το βραβευμένο με Booker 2009 ”Γουλφ Χολ” της Hilary Mantel -το οποίο επιπλέον είναι και δίτομο-, ενθουσιάστηκα αρχικά και εντυπωσιάστηκα στη συνέχεια: διότι δεν διάβαζα ένα κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα αλλά ένα σύγχρονο μυθιστόρημα, τοποθετημένο στην Αγγλία του 16ου αιώνα.
Το χρονικό σημείο απ’ όπου η συγγραφέας αρχίζει να ξετυλίγει το νήμα, είναι το σωτήριο έτος 1520: ο βασιλιάς Ερρίκος Η΄ της δυναστείας των Τιδόρ αποφασίζει να χωρίσει την Ισπανίδα σύζυγό του Αικατερίνη, για να παντρευτεί την ερωμένη του Άννα Μπολέιν, στην οποία έχει εναποθέσει τις ελπίδες του για απόκτηση άρρενος διαδόχου. Η αρνητική αντίδραση του Πάπα και των άλλων Ευρωπαίων μοναρχών στα σχέδιά του, θα διχάσει την Αγγλία και θα φέρει την Ευρώπη στα πρόθυρα του πολέμου. Ένας άνθρωπος, γιος σιδερά, θα αναδειχθεί με το δαιμόνιο μυαλό του και τις νομικές του γνώσεις στα ύπατα αξιώματα και θα πετύχει αυτό που κανείς άλλος δεν μπορούσε: να στεφθεί η Άννα Μπολέιν βασίλισσα στο πλευρό του Ερρίκου. Ταυτόχρονα θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη ρήξη του βασιλιά με την παπική εξουσία και στην εισαγωγή της Μεταρρύθμισης στην Αγγλία. Είναι ο Τόμας Κρόμγουελ και το ”Γουλφ Χολ” είναι η δική του ιστορία μέσα στην Ιστορία.
Τοποθετώντας στο κέντρο της αφήγησης ένα πρόσωπο που δεν ανήκει στους πρωταγωνιστές του γνωστού ιστορικού επεισοδίου, η συγγραφέας διαβάζει ξανά τα γεγονότα της εποχής με μία εντελώς διαφορετική οπτική: το αποτέλεσμα είναι όχι ένα ιστορικό ανάγνωσμα αλλά ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, που όμως βασίζεται αποκλειστικά στο ιστορικό υλικό. Και αυτό είναι το εκπληκτικό, διότι η Mantel κατόρθωσε μένοντας αυστηρά στα γεγονότα να φτιάξει μυθοπλασία! Αν σε αυτό προστεθούν η δυνατή γραφή της, η ρέουσα γλώσσα, η αφήγηση σε δύο παράλληλα επίπεδα -ένα μέσα στο μυαλό του Κρόμγουελ που ερμηνεύει και σχολιάζει όσα συμβαίνουν και το άλλο στην κανονική ροή των γεγονότων-, ο ευφυής τρόπος με τον οποίο αποδίδει την εποχή (βασισμένος σε σοβαρή έρευνα), και οι χαρακτήρες των ιστορικών προσώπων που διαγράφονται ολοζώντανοι και απόλυτα πειστικοί, καθίσταται απολύτως σαφές γιατί ένα μυθιστόρημα, χωρίς πρωτότυπο θέμα, μπόρεσε να κερδίσει το Booker.
Κλείνοντας, θα σταθώ στον τίτλο του βιβλίου, που αρχικά με έκανε να απορήσω: εκ πρώτης όψεως, μοιάζει ελαφρώς άκυρος, δεδομένου ότι πρόκειται για μια τοποθεσία στην οποία ελάχιστο μέρος της δράσης λαμβάνει χώρα. Παραδόξως, είναι και η τελευταία φράση του βιβλίου. Αλλά υπάρχει ένα λογοπαίγνιο εδώ με το πώς ακούγεται ο τίτλος στα αγγλικά, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ”τρύπα του λύκου” ή ”λυκοφωλιά” σε ελεύθερη απόδοση, υπονοώντας την αδιάκοπη μάχη για την εξουσία στην αυλή του Ερρίκου (και σε όλες τις ”αυλές” από τότε ώς σήμερα), χωρίς ηθικούς φραγμούς, χωρίς ανθρώπινα συναισθήματα, χωρίς έλεος. Όπως απαντά και ο ίδιος ο Κρόμγουελ μέσα στο κείμενο: ”Οι λύκοι έφυγαν όταν κόψαμε τα μεγάλα δάση. Αυτά που ακούς είναι τα ουρλιαχτά των ανθρώπων.”