Ο καμικάζι της ομορφιάς

Ον οι θεοί φιλούσιν αποθνήσκει νέος

Μένανδρος

Στις 25 Οκτωβρίου 1970, ο σημαντικότερος, ίσως, λογοτέχνης της μεταπολεμικής Ιαπωνίας και υποψήφιος δύο φορές για το βραβείο Νόμπελ, εισβάλλει οπλισμένος με παραδοσιακό ξίφος σε στρατιωτική βάση στο Τόκιο και πιάνει όμηρο έναν κορυφαίο στρατηγό. Μαζί του είναι μια μικρή ομάδα απόλυτα αφοσιωμένων νεαρών φοιτητών και σκοπός τους να προτρέψουν τους στρατιώτες των Δυνάμεων Αυτοάμυνας της Ιαπωνίας σε πραξικόπημα εναντίον των υποταγμένων στην αμερικανική διοίκηση πολιτικών.

Στο δραματικό λόγο του προς τους στρατιώτες, ο Μισίμα, φορώντας στρατιωτική στολή και τον κεφαλόδεσμο των καμικάζι, τους ζητά να ξεσηκωθούν απαιτώντας την επιστροφή στα κλασικά ιαπωνικά ιδεώδη, ώστε να σώσουν την πατρίδα τους από τον πλήρη εξαμερικανισμό που της επιβλήθηκε μετά τον πόλεμο. Η ομιλία του αντιμετωπίζει τη χλεύη των συγκεντρωμένων. Ο Μισίμα προχωρά τότε στην ακραία πράξη που θα ποτίσει με το αίμα του, το έργο τέχνης που προσπάθησε να κάνει τη ζωή του: αυτοκτονεί τελετουργικά μαζί με τον Μορίτα (μέλος της ομάδας του και πιθανόν εραστή του) με χαρακίρι.

Με αφετηρία αυτή τη συγκλονιστική και ακραία πράξη του Μισίμα ξεκινά τη βιογραφία του ο Άγγλος δημοσιογράφος και προσωπικός φίλος του Χένρυ Σκοτ Στόουκς, αναπαράγοντας με την ακρίβεια και το ρεαλισμό ενός ντοκιμαντέρ τα γεγονότα της τελευταίας μέρας της ζωής του. Στη συνέχεια ανατρέχει στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, αναζητώντας -κυρίως μέσα από το αριστουργηματικό, αυτοβιογραφικό του έργο ”Οι εξομολογήσεις μιας μάσκας”-, τα θεμέλια και τις καθοριστικές εμπειρίες που γέννησαν την ιδιόρρυθμη προσωπικότητά του, την ιδιαίτερη σεξουαλική του ζωή και τη συγγραφική του ιδιοφυΐα.

Η βιογραφική αφήγηση συνεχίζεται με την παρουσίαση της καλλιτεχνικής persona που δημιούργησε ο Μισίμα: τις εκκεντρικές πράξεις και απόψεις του, τη ρομαντική του λατρεία για το θάνατο και το αίμα, την εμμονή του στο αρχαιοελληνικό ιδεώδες του όμορφου ανδρικού κορμιού και στην ιαπωνική παραδοσιακή αντίληψη περί ηρωικού θανάτου νέων στην πλήρη τους άνθηση. Η περιπέτεια της ζωής του Μισίμα ολοκληρώνεται, με τη διήγηση της δημιουργίας του έργου ζωής ”Η θάλασσα της γονιμότητας” (ένα τετράτομο μυθιστόρημα-ποταμό) και την παράλληλη πολιτική του στροφή στον άκρατο εθνικισμό, που πήγαζε από την ανάγκη του να υπερασπίσει με κάθε μέσο τον ιαπωνικό πολιτισμό και τρόπο ζωής.

Ο Χένρυ Σκοτ Στόουκς κατορθώνει με γραφή σε δραματικό τόνο, που αντανακλά τα αισθήματα φιλίας και θαυμασμού που τρέφει για τον Μισίμα, να γράψει μια πιστή βιογραφία και ταυτόχρονα μια ψυχολογική ανάλυση της ιδιάζουσας προσωπικότητας του εκκεντρικού συγγραφέα, βασισμένος κυρίως στα μυθιστορήματά του στα οποία αναφέρεται εκτενώς: έτσι, ακόμα κι αν κάποιος δεν είναι εξοικειωμένος με το έργο του, αποκτά μια επαρκή εικόνα. Η γλώσσα του κειμένου είναι ρέουσα, χωρίς καμία δυσκολία και σε πολύ καλή απόδοση στα ελληνικά, ενώ η έκδοση συμπληρώνεται με επίμετρο για τη σχέση του Μισίμα με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, καθώς και χρονολόγιο, εργογραφία και το απαραίτητο γλωσσάρι των ιαπωνικών λέξεων και φράσεων.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο φωτογραφικό υλικό, που όχι μόνο συμπληρώνει το κείμενο αλλά έρχεται ως ντοκουμέντο να το επιβεβαιώσει: ξεχωρίζουν η κλασική φωτογραφία του συγγραφέα, όπου απεικονίζεται ο ίδιος στην πόζα του μαρτυρίου του Αγίου Σεβαστιανού (σε απομίμηση του πίνακα του Γκουίντο Ρένι), εικόνα-κλειδί για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του Μισίμα και η συγκλονιστική στην ωμότητά της φωτογραφία του νεκρού, αμέσως μετά το χαρακίρι. Στο σύνολό της, η βιογραφία του Μισίμα διαβάζεται σχεδόν σαν μυθιστόρημα και γι’ αυτό είναι απολύτως επιτυχημένη, αφού ο Ιάπωνας συγγραφέας έτσι αντιμετώπιζε τη ζωή του και το θάνατό του – ως το υπέρτατο έργο του.