Η Δάφνη-Μαρία Γκυ, γεννημένη το 1964 στην Αθήνα, έχει σπουδάσει Γαλλική Φιλολογία κι αρθρογραφεί σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά. Αξιομνημόνευτη η στήλη της «Εδώ είναι Βαλκάνια» στην πάλαι ποτέ Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. Αυτή είναι η τέταρτη ποιητική της συλλογή και η πρώτη από τις «Εκδόσεις των Φίλων» (το 2015, οι τρεις προηγούμενες από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2011, 2012, 2014).

Ο «φυσικός άνθρωπος» του Ρουσώ κραυγάζει στους τέσσερις τοίχους του αλλοτριωμένου κακο-δομημένου αστικού τοπίου.

Κρίμα (σελ. 25)

 

Πέρασε ο χειμώνας

Ζέστανε ο ήλιος

Κι η γη έγινε τόσο όμορφη

Πολιόρκησε στενά την πόλη

Κι ύστερα πέρασε απαρατήρητη

Από τους τέσσερις τοίχους

Των ευρύχωρων γραφείων

Έξω

Η Εξουσία, υπεύθυνη για τα μισά δεινά των σκλάβων. Το υπόλοιπο της ευθύνης βαρύνει τους ίδιους και την κακή χρήση της ελεύθερης βούλησής τους. Το ανθρώπινο ον είναι προικισμένο με τον Λόγο κι υποχρεούται να χρησιμοποιεί τη λογική του για να επιτυγχάνει, να κατακτά και να διατηρεί την ελευθερία του. Άλλως πως θα πέφτει πάντα σε…

Τσουκνίδες

Άρχοντες ανακηρύσσουν

Οι ηγεμόνες τις παραισθήσεις τους

Ως πότε ο λόγος θα διαψεύδεται

Από την σήψη των οικοδομημάτων; (σελ. 31)

Η Φύση είναι εκεί έξω. Κι ο ήλιος επίσης. Μας θυμίζει την παρουσία του, στα σύντομα δειλινά και στις ακόμα πιο αδιόρατες χαραυγές, όπως αντανακλώνται στα σκονισμένα τζάμια του απέναντι κτηρίου γραφείων:

Πώς αρπαζόμαστε όλοι

Από το πάλλευκο κενό…

Ήλιος ανατέλλει μες απ’ τα γκρίζα δίχτυα

Των ψηλών μας σπιτιών

Και μας χαράζει τα σπλάχνα (σελ. 30).

Αυτή η ηλιολατρεία δεν γίνεται και ηλιολαγνεία, αφού ο ήλιος λειτουργεί απλώς ως σύμβολο του Αενάου φωτός μέσα από τις αντανακλάσεις του στα παράλληλα κάτοπτρα του υλικού κόσμου.

Αυτό φαίνεται καθαρά στην καταληκτική στροφή του ποιήματος με τίτλο

Ροδί

Χαράζει

Φρέσκο διαμάντι πάνω στους καθρέφτες της νύχτας

Παράθυρα που ανοίγουν όνειρα στο φως

Οι καθρέφτες κουβαλούν τα νοήματα της σιωπής μας (σελ. 10)

Καθώς και στην καταληκτική στροφή του επομένου αριστουργηματικού –για μένα– ποιήματος, με τίτλο

Γλυφάδα

Χρόνια παραδομένη η ψυχή στο λίκνο τους

Θροΐζει γράμματα δικά της, γαλανά

Κι ο χώρος ο φωτόλουστος να ρέει μες το αίμα

Πίσω από τον ουρανό πάλι ουρανός

Πίσω από τον ήλιο, ήλιος

Πίσω απ’ την ακρογιαλιά πάλι ακρογιαλιά

Και πίσω από τον Κήπο, ο Κήπος ξανά (σελ. 11).

Υπέροχο το παιχνίδι των αντανακλάσεων, των παραλλήλων συμπάντων, των κβαντικών πραγματικοτήτων του, της πλατωνικής απόψεως περί Ιδεών και των υλικών αποτυπωμάτων-μιμήσεών των.

Αρχαιογνωσία και νοσταλγία της αισθητικής καθαρότητος του αρχαίου πνεύματος, προ μολύνσεως από σκεπτομορφές περί μιαρότητος του ανθρωπίνου σώματος και των «κατώτερων» (εκπεφρασμένων) γήινων πόθων κι επιθυμιών του.

Ακρόπολη

 

Αρχαίες νύχτες

Ξαγρυπνούν με τα σανδάλια τους στην πόλη

Με ορθάνοιχτες γαρδένιες για φεγγάρια

Πάνω από τα αετώματα των ναών

 

Εγκυμονούν πλατιά φωτεινά χαμόγελα

Ξανθά στάχυα που κυματίζουν στον ουρανό

Μέσα στη λαλιά τους περιπλανιέται ο κόσμος όλος

Πλέκουν το πνεύμα στα μαλλιά σαν επιφοίτηση

 

Αρχαία μερόνυχτα

Φερνή ακριβή, λευκή και μαργαριταρένια

Δάφνη, Σοφία, Φωτεινή

Όποιος μπορεί, ας αντλήσει (σελ. 45)

Η αγάπη που έπαψε να σημαίνει το ίδιο κι υποσκέλισε τον έρωτα των κορμιών. Η αλγολαγνεία των διεστραμμένων μονοθεϊστών που οδηγούν την ταλαίπωρη ανθρώπινη ύπαρξη σε ναυάγια. Δεν είναι τυχαία η επιλογή της ποιήτριας να παραθέσει δύο διαδοχικά, μακρά, αφηγηματικά ποιήματα με τον ίδιο τίτλο «Για ένα ναυάγιο» (και με τον υπότιτλο μόνο να τα ξεχωρίζει, μέσα σε παρένθεση – στις σελίδες 26 και 28, η αρχή τους). Εδώ θα προβώ σε μια εξαίρεση: προκειμένου να εξηγήσω τη δική μου ερμηνεία πάνω στη θεματική της ποιητικής της εξαίρετης Δάφνης-Μαρίας Γκυ, θα παραθέσω ένα δικό μου ποίημα από την υπό έκδοσιν συλλογή «Τρία Άλφα μία Ήττα κι ένα Ωμέγα» (από τις Εκδόσεις των Φίλων). Τίτλος:

Σοφία έξω από το σώμα δεν υπάρχει, για τους ζωντανούς

 

Παρατηρήστε έναν γέρον άνθρωπο:

Είναι σαφές ότι κάποτε        το σώμα του

Δονήθηκε από ουράνιες μουσικές.

Είναι σαφές ότι κάποτε τον διαπέρασαν

Υψίσυχνες δονήσεις            από το κέντρο

Του Γαλαξία…                     

Είναι αυταπόδεικτο πως κάποτε βίωσε

Τον έρωτα των ορφικών

Το συμπαντικό,

                                    Αλλιώς

Δεν θα χαμογελούσε τώρα έτσι

Καθώς το τέλος πλησιάζει

Και το φως το γαληνό

Περιχύνει την αύρα του

Γάλα και μέλι…

Δεν θα είχε αλλιώς αυτή την ουράνια

Σοφία, αν δεν είχε κάποτε

Βιώσει

            Τον χθόνιο Έρωτα

Σε όλο του το βεληνεκές.

Και ουρανία Αφροδίτη

            Και πάνδημος…

Σοφία έξω από το σώμα δεν υπάρχει,

                        Για τους ζωντανούς.

Για μετά δεν ξέρουμε, αν και

                                                Γνωρίζουμε

Πως ενός άλλους είδους σώμα

                                                            Εκεί

Θα μας υποδεχτεί

Για να μας φιλοξενήσει

                                                Στο Επέκεινα.

Προς τούτο ας μην ανησυχούμε

Κι ας μην βιαζόμεθα. Ουδείς λόγος

Συντρέχει. Το σώμα που μας δόθηκε

Σήμερα           εδώ     πρέπει να θεραπεύσουμε

ίνα περιποιήσωμε τιμήν

εις τον Δημιουργόν του

ίνα προς ίνα

            ας αναζωπυρώσουμε

την ικμάδα

έρωτος άλλου, παντοτινού.

Και τότε, λέγω, τότε

Μήγαρις η Σοφία

            Μας χαριστεί

Φιλανθρωπίας ένεκα.

Εάν δεν είμεθα γενναιόδωροι

Με το σώμα μας

μήτε ανδραγαθία μήτε ευεργεσία

μηδέ αγαθοεργία μηδέ ευποιΐα

            εφικτή εστί.

«Νους υγιής

Εν σώματι υγιεί».

Κάτι θα ήξεραν κι αυτοί

Οι αρχαίοι πρόγονοι

Που δεν αρνιόντουσαν

Ποτέ το φιλί,

Γενναιοδωρίας ένεκα.

Οι ποιητές είναι συγκοινωνούντα δοχεία, συνδημιουργοί, συν-ραφείς. Βρεχόμαστε όλοι από την ίδια θάλασσα της περιρρέουσας ατμόσφαιρας. Και στα απόβλητά της βεβαίως. Κολυμπάμε όμως σαν κύκνοι που δεν διαβρέχει το λευκό τού πτίλου τους κάποια ρυπαρή βαρβαρότης. Σαν το λευκό γιασεμί του Σεφέρη, που είτε νυχτώνει είτε ξημερώνει, εκείνο παραμένει πιστό στην αγνότητά του. Φανατικό σχεδόν.

Στο επίπεδο της ποιητικής, η Δάφνη-Μαρία Γκυ δεν διστάζει να πλάσει τη δική της ιδιόλεκτο νεολογίζοντας, αναθεωρώντας, αποκαθαίροντας, συνθέτοντας αλλά ουδέποτε αποδομώντας τη ζωντανή ελληνική λαλιά. Λέξεις όπως «φερνή» (σελ. 45), «άγγιαχτα» (σελ. 14), «σπαθίφυλλο» (σελ. 11) αποκαλύπτουν την εμπνευσμένη τολμηρότητά της που πηγαίνει πίσω, στους «ποιητές προφήτες» (poeta vates, ο όρος για τους Λατίνους). Κι αν δεν γράφει «ελέω Θεού», η Δάφνη-Μαρία Γκυ γράφει με την ανοχή και την άδηλη συν-ενοχή των ανθρώπων, όπως μορφοποιούνται σε αυτό που λέμε σχηματικώς Συλλογικό Ασυνείδητο ή Συλλογική Συνειδητότητα.

Παρακολουθήστε την. Μέσα σε αυτή την ολιγοσέλιδη κομψή συλλογή αναδιπλώνει τα σολωμικά «πετάγματα της ψυχής της» σε λόγο ρέοντα, διαυγή, όσο κι αν την περιορίζει η μοντερνιστική λαίλαπα της “main stream” σύγχρονης νεοελληνικής ποίησης. Ας όψονται οι κριτικοί, που μετά τον Κάλβο σταμάτησαν στην περίφημη «γενιά του 1930» και πέραν αυτού …ουδέν. Κι εδώ μπαίνω στο κυρίως κριτικό μέρος του σημειώματός μου αυτού, αφού περάσαμε από την «έκθεση» (Exposition) και την ανάλυση. Στην κριτική σύνθεση-αποτίμηση λοιπόν: αυστηρά και καθαρά, διαπιστώνω και διατυπώνω την άποψη ότι οι καθαρές γραμμές της αφηγηματικής ζωγραφικής της Δάφνης-Μαρίας Γκυ θολώνονται από αδόκιμους ρομαντισμούς και σκοτεινούς μοντερνισμούς, που δεν συνάδουν με το αρχαιοελληνικό ηλιολατρικό κι ανθρωποκεντρικό όραμά της. Ίσως στην επόμενη δουλειά της, αφού διαβάσει λιγότερο και μελετήσει περισσότερο την τεχνική της, ας την ξεχάσει μετά εντελώς κι ας αφεθεί στον διονυσιακό, χορευτικό ρυθμό της ποιητικής δημιουργίας της, που είναι αξιόλογη. Εν εξελίξει…