Όσοι θέλουν να είναι ελεύθεροι θα πρέπει να γνωρίζουν τον εχθρό τους
Τζώρτζ Όργουελ, «1984»
Η φράση του Όργουελ, συγγραφέα του προφητικού «1984», που προέβλεπε ένα μέλλον ολικής παρακολούθησης των πολιτών, αποκτά ιδιαίτερη σημασία σήμερα. Η τεχνολογική «πρόοδος» στον τομέα αυτό είναι πολύ πέρα από τις δυνατότητες της φαντασίας του Όργουελ κι ας έχουν περάσει μόνο μερικές δεκαετίες από τότε που έγραψε το βιβλίο του.
Στην εποχή αυτή, λοιπόν, που μια απλά «απαγορευμένη» λέξη μπορεί να εντοπισθεί και να γίνει λόγος παρακολούθησης όποιου την είπε, έρχεται ένα ιδιαίτερο βιβλίο να περιγράψει τον κόσμο που ζούμε, είτε το γνωρίζουμε είτε όχι. Δεν το έγραψε κάποιος τυχαίος και η μυθιστορηματική του δράση περιέχει μυθοπλασία, η οποία όμως βασίζεται σε πραγματικές τεχνολογικές και, λιγότερο ή περισσότερο, σε κυβερνητικές επιλογές, σε συνδυασμό με υπαρκτές κοινωνικές συνθήκες. Ο συγγραφέας του βιβλίου «Γενιά Χnet», Κόρυ Ντοκτορόου,, είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Το περιοδικό Forbes τον περιέλαβε ανάμεσα στους 25 ανθρώπους του διαδικτύου με τη μεγαλύτερη επιρροή, ενώ το Word Economic Forum τον συμπεριέλαβε στους Νέους Παγκόσμιους Ηγέτες. Διατηρεί μόνιμες στήλες σε γνωστά περιοδικά, είναι αρχισυντάκτης του blog Boing Boing και έχει κερδίσει αρκετά βραβεία.
Ο δεκαεπτάχρονος Μάρκους Γιάλλοου, καλός μαθητής και άριστος γνώστης υπολογιστών και προγραμματισμού, από υπερβολική αντίδραση των υπευθύνων σε μια τρομοκρατική ενέργεια, καταλήγει παράλογα -μαζί με πολλούς άλλους-, στη φυλακή και στα βασανιστήρια. Έχοντας βιώσει την τρομοκρατία όσων δηλώνουν δημόσια διώκτες της, όταν αποφυλακίζεται κι ενώ οι γονείς του τον είχαν για νεκρό, αντιδρά στην παρανομία των ειδικών δυνάμεων, στήνοντας ένα κρυφό δίκτυο επικοινωνίας μέσω διαδικτύου. Καθώς το δίκτυο γιγαντώνεται, αυξάνονται οι αντισυνταγματικές ενέργειες της ασφάλειας, ενώ συγκρούονται καθημερινά η συντηρητική αντίληψη «εν ονόματι τού να είμαστε ασφαλείς» με την πραγματικότητα, «τότε γιατί κανείς μας δεν αισθάνεται ασφαλής;» Η προσωπική ζωή χάνει την αξία της, αφού η «προστασία» της ασφάλειας των πολλών επιτρέπει τα πάντα. Η ελευθερία γίνεται μια λέξη χωρίς πρακτική σημασία. Από το σχολείο και τους δρόμους, όπου όλα παρακολουθούνται με κάμερες, μέχρι τις κινήσεις κάθε πολίτη που καταγράφονται μέσω πιστωτικών καρτών ή καρτών διοδίων, ο πόλεμος μεταξύ των νέων κάτω των 25 ετών και των ειδικών δυνάμεων μεγαλώνει καθημερινά. Συγκρούσεις σε όλα τα επίπεδα, απολύσεις δασκάλων, εξαφανίσεις ατόμων, μια αδιάλειπτη κρατική τρομοκρατία απλώνεται στην πόλη, χάριν της αποφυγής της τρομοκρατίας των τρομοκρατών. Όλοι ψάχνουν τον αρχηγό του παράνομου δικτύου. Και όπως γίνεται συνήθως, η υπηρεσία, με την εκτός ορίων αστυνόμευση, αντί να κυνηγήσει τους πιθανούς τρομοκράτες, που κανείς δεν βλέπει πουθενά, στήνει σχέδια για να δημιουργήσει γεγονότα, προσπαθώντας να κατασκευάσει «τρομοκράτες» και να ενισχύσει την αναγκαιότητα ύπαρξής της…
Η αφήγηση ρέει σαν γάργαρο νερό. Η γλώσσα είναι απλή, καθημερινή. Οι τεχνικοί όροι, μετρημένοι στα δάκτυλα. Η επεξήγησή τους κάνει τον αναγνώστη σοφότερο για το διαδίκτυο και τις δυνατότητες παρακολούθησης μέσω αυτού –και όχι μόνο-, αλλά και όσον αφορά την προστασία των προσωπικών του δεδομένων. Η πλοκή του «Γενιά Χnet» κρατάει δέσμιο το μυαλό και πολλές φορές σε τέτοια εγρήγορση -μοιάζει να το ζεις ο ίδιος-, που δεν μπορείς να αφήσεις το βιβλίο από τα χέρια σου.
Ένα βιβλίο, ένα σύγχρονο «1984», για όσα ήδη εφαρμόζονται παράνομα, κάνοντας λάστιχο τα όρια του νόμου. Τεχνολογικά μέσα τα οποία ήδη υπάρχουν και που τα χρόνια που θα έρθουν θα κάνουν -πραγματικά ή στημένα- τις παράνομες χρήσεις τους να φαίνονται ολοένα και περισσότερο αναγκαίες. Ο τρόμος για τους τρομοκράτες (που καλλιεργείται υπερβολικά σε σχέση με άλλους που σκοτώνουν πολλοί περισσότερους), θα λειτουργήσει σαν βάση στις νεότερες γενιές. Στο όνομά του, αστυνομικές ενέργειες που φαινόντουσαν ασύστολα παράνομες και ήταν καταδικαστέες από την κοινωνία πριν από μόλις 20 χρόνια, είναι όχι μόνο υπαρκτές, αλλά και αποδεκτές για όσους μεγαλώνουν σήμερα. Το πόσο θα εξελιχθούν και μέχρι πού θα φτάσουν τα όποια μέτρα παρακολούθησης, είναι θέμα που επαφίεται στην αγάπη του ανθρώπου, όχι για τη ζωή του, αλλά για μια ζωή με ελευθερία και αξιοπρέπεια.
