Στην παγωμένη Ισλανδία
Ένα ταξίδι στην Ισλανδία ήταν αρκετό για να παθιαστεί η συγγραφέας Hannah Kent με μια ιστορία που άκουσε εκεί. Πρόκειται για την ιστορία της Άγκνες Μαγκνουσντότιρ, της τελευταίας γυναίκας που εκτελέστηκε στην Ισλανδία, αφού καταδικάστηκε για τον φόνο του εργοδότη της και ενός ακόμα άντρα. Η Hannah Kent πήρε αυτή την ιστορία, έκανε εξαντλητική έρευνα και τελικά παρουσίασε τη δική της εκδοχή των γεγονότων.
Στα 1829 η Άγκνες, μαζί με δύο ακόμα άτομα, καταδικάζεται σε θάνατο για τον φόνο δύο ανδρών. Μέχρι να εκτελεστεί η ποινή της η κοπέλα πρέπει να φιλοξενηθεί σε κάποιο χώρο. Με απόφαση του Νομαρχιακού Επιτρόπου η Άγκνες μεταφέρεται στο σπίτι του νομαρχιακού υπαλλήλου Γιον και της οικογένειάς του, η οποία με φόβο υποδέχεται την κρατούμενη. Σιγά σιγά, όμως, η καθημερινή της παρουσία, η εργατικότητα και οι ικανότητές της, καθώς και η σιωπηλή αξιοπρέπειά της οδηγούν την οικογένεια στην άποψη ότι ίσως η κοπέλα να μην είναι η αδίστακτη δολοφόνος που όλοι νομίζουν. Δίπλα της στέκεται ο εφημέριος Τότι, ο οποίος χωρίς να το περιμένει γίνεται πνευματικός της και ο οποίος καλείται να βοηθήσει στη σωτηρία της ψυχής της, μια σωτηρία που η Άγκνες δεν επιδιώκει. Καθώς οι μέρες για την εκτέλεση πλησιάζουν, η αληθινή ιστορία πίσω από τη δολοφονία των δύο αντρών θα ειπωθεί από το στόμα της Άγκνες, η οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε αρνηθεί να μιλήσει.
Ζωντανές εικόνες, μυρωδιές και ήχοι από μια μακρινή χώρα και μια μακρινή εποχή στήνουν ένα σκηνικό παγωμένο και ερημικό στο οποίο η συγγραφέας αναπτύσσει την ιστορία της Άγκνες. Μέσα από πολλαπλές αφηγηματικές φωνές ξεδιπλώνονται οι τελευταίοι μήνες της ζωής της και η επίδρασή της στους ανθρώπους γύρω της. Σχεδόν όλοι όσοι έρχονται σε επαφή με την κρατούμενη αλλάζουν· η Μαργκρέτ, η γυναίκα του Γιον, αυστηρή και προσεχτική στην αρχή, αναγνωρίζει την αξία της κοπέλας και είναι αυτή που θα μάθει την πραγματική ιστορία· η Στέινα, η μεγάλη κόρη, αναγνωρίζει την καλοσύνη της Άγκνες και στέκεται δίπλα της σαν αδερφή της. Ενώ ο άπειρος εφημέριος, που δεν ξέρει πώς να την προσεγγίσει, ανακαλύπτει ότι μερικές φορές το μεγαλύτερο δώρο για κάποιον είναι απλά να τον ακούς και να στέκεσαι δίπλα του.
Και ενώ ολόκληρη η ιστορία παρουσιάζεται μέσα από μια τριτοπρόσωπη αφήγηση, η συγγραφέας επιλέγει να δώσει φωνή στην Άγκνες. Μέσα από τη δική της αφήγηση ο αναγνώστης μαθαίνει τα όσα συνέβησαν, γνωρίζει τον Νάταν, τον άντρα που υποτίθεται ότι δολοφόνησε η Άγκνες, και κατανοεί τη σχέση της μαζί του. Παράλληλα, όμως, η φωνή της φέρνει τον ήχο του θανάτου και την αγωνία του τέλους, την ανάγκη για λίγες ανάσες ακόμα και για μια χούφτα χώμα. Κι αν η κατάληξη της Άγκνες είναι γνωστή από την αρχή, κι αν η θλίψη και η στεναχώρια είναι αναπόφευκτα συναισθήματα, πλησιάζοντας στο τέλος υπάρχει μια ελπίδα φωτός σε αυτούς που μένουν πίσω… στην οικογένεια που την φιλοξένησε και τελικά την πίστεψε, στον εφημέριο που έμαθε ότι για να γίνει καλύτερος πνευματικός πρέπει να γίνει καλύτερος άνθρωπος.
Η Hannah Kent, βασισμένη στην έρευνά της (κάθε κεφάλαιο άλλωστε ξεκινά με αποσπάσματα από αυθεντικό αρχειακό υλικό) και στη φαντασία της, γράφει μια ιστορία-γράμμα αγάπης για την παγωμένη και άγνωστη στον πολύ κόσμο Ισλανδία, αλλά και μια ιστορία για την αξία της προσέγγισης και της κατανόησης του άλλου. Και καταφέρνει να δώσει μια αφήγηση που μένει μαζί σου ακόμα κι όταν θα έχεις τελειώσει την ανάγνωσή της.
Πολύ καλή η μετάφραση της κυρίας Αγγελίδου, ενώ πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθούμε και στο εξαιρετικό εξώφυλλο.
