Επιστρέφοντας στην πηγή…
Ό,τι ονειρεύομαι θα ‘ρθει
να με ξυπνήσει.
Στρατής Πασχάλης
‘Εξι χρόνια μετά την έκδοση του συγκεντρωτικού τόμου ”Στίχοι ενός άλλου” με το σύνολο του μέχρι τότε ποιητικού του έργου, ο Στρατής Πασχάλης παραδίδει την ποιητική συλλογή ”Εποχή Παραδείσου”. Ένα λυρικό ταξίδι που ξεκινά και τελειώνει στον τόπο καταγωγής του, το νησί της Λέσβου – μήτρα που γεννά, από την αρχαιότητα έως σήμερα, ποιητές και λογοτέχνες: από τον Αρίονα, τη Σαπφώ και τον Αλκαίο έως τον Ελύτη και τον Μυριβήλη.
Χωρισμένα σε τρεις ενότητες, τα ποιήματα ξετυλίγονται σαν εικόνες άλλοτε αποσπασματικές και εύθραυστες -όστρακα σπασμένα που η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε ξαφνικά στο φως-, άλλοτε πάλι ολοκληρωμένες και άρτιες, όπως κάποια αγάλματα που διατηρήθηκαν σχεδόν ακέραια στην αγκαλιά της γης. Στην πρώτη ενότητα με τίτλο ”Το χαμένο τραγούδι του Αρίονα”, ο σύγχρονος ποιητής ανακαλεί τον αρχαίο ομότεχνό του που σώθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, από ένα δελφίνι, ιερό ζώο του Απόλλωνα. Η δεύτερη ενότητα τιτλοφορείται ”Ο μονοσάνδαλος”, παραπέμποντας στο γνωστό χρησμό για τον Ιάσονα, ενώ στην τρίτη ενότητα, ”Αποκατάσταση τοιχογραφίας”, ο ποιητής συνδιαλέγεται με τη Σαπφώ με στίχους ”κομματιασμένους”, σαν τμήματα μιας αρχαίας τοιχογραφίας.
Αυτές οι αρχαίες μορφές, στο μεταίχμιο του θρύλου και της ιστορίας, δίνουν το έναυσμα στον Στρατή Πασχάλη να μιλήσει για το παρόν μέσα από τα σύμβολα του παρελθόντος. Γιατί τα ποιήματα της συλλογής μπορεί να χτίστηκαν πάνω στην αρχαιογνωσία του δημιουργού τους, όμως είναι η σημερινή πραγματικότητα που βρίσκεται στον πυρήνα τους, όπως ο ποιητής τη βιώνει και την αποδίδει με τους στίχους του σε προσωπικό, εξομολογητικό τόνο. Εντάσσει δε στην ποιητική του και στοιχεία της σύγχρονης καθημερινότητας, όπως το κλιματιστικό ή το κινητό τηλέφωνο, αλλά και ιστορικά γεγονότα του εικοστού αιώνα, όπως το Ολοκαύτωμα, διαπλάθoντάς τα ως αλληγορίες του διχασμού ανάμεσα στον εσωτερικό κόσμο και την κοινωνική σύμβαση.
Ο λυρισμός και η εσωτερικότητα της ”Εποχής Παραδείσου” δημιουργούν μια υποβλητική ατμόσφαιρα που επηρεάζει υπόγεια τον αναγνώστη, ενώ οι φράσεις και οι λέξεις έχουν τόσο σμιλευτεί προκειμένου να γίνουν στίχοι, ώστε το κέλυφός τους έχει λειανθεί μέχρι να γίνει διάφανο – για να αποκαλυφθεί η ουσία τους. Κατά την προσωπική μου εκτίμηση, ο ποιητής επέλεξε τον τίτλο της συλλογής σε αντιστοιχία με την ”Eποχή στην Κόλαση” του Ρεμπώ, επιλέγοντας όμως όχι την κάθοδο στις φλόγες των παθών αλλά την αναστροφή προς τα πίσω, στην καθαρότητα της πηγής….