Ταξίδι στα βάθη της ζουγκλας και της ψυχής

Το βιβλίο «Εννέα Νύχτες» του Βραζιλιάνου συγγραφέα και δημοσιογράφου Μπερνάντο Καρνάλιο είναι αυτό που τον καθιέρωσε τόσο στη χώρα του όσο και διεθνώς και είναι αυτό με το οποίο εγκαινίασε ένα νέο τρόπο στη δουλειά του: την επιτόπια έρευνα στα μέρη που κάθε φορα εξελίσσεται μια ιστορία του.

Στις 2 Αυγούστου 1939, ο εικοσιεπτάχρονος Αμερικανός ανθρωπολόγος Μπιούλ Κουέιν αυτοκτονεί τελετουργικά, καθώς επιστρέφει από ένα τεξίδι στην Βραζιλιάνικη ενδοχώρα. Κανένας δεν ξέρει την αιτία και τα γράμματα που αφήνει για να δοθούν στους δικούς του ανθρώπους δεν φωτίζουν καθόλου το μυστήριο. Το γεγονός δημιουργεί αναταραχή στον κόσμο των ανθρωπολόγων, αλλά σιγά σιγά ξεχνιέται. Εξηντα δύο χρόνια αργότερα ο αφηγητής του βιβλίου μαθαίνει κατά τύχη την ιστορία και αποφασίζει να την ερευνήσει. Καταφέρνει να εντοπίσει μέρος της αλληλογραφίας του ανθρωπολόγου και τη διαθήκη ενός μηχανικού που ήταν φίλος του Κουέιν τους τελευταίους μήνες της ζωής του. Η έρευνα του θα τον οδηγήσει στο χωριό των Ινδιάνων Κραχό, στην Αμερική και το Σάο Πάολο και η επιμονή του ενισχύεται κάθε φορά που κάποιο εμόδιο μπαίνει στο δρόμο του. Τα κίνητρα πίσω από την έρευνα του αρχικά δείχνουν καθαρά επαγγελματικά αλλά στο τέλος της ιστορίας οι πραγματικοί λόγοι αποκαλύπτονται.

Οι «Εννέα Νύχτες» είναι ένα πολύ απαιτητικό ανάγωσμα. Κινείται ανάμεσα στη μυθοπλασία και το ερευνητικό πόρισμα, προσπαθεί ταυτόχρονα να προσεγγίσει συναισθηματικά τον χαρακτήρα του Κουέιν αλλά και να κρατήσει την ουδέτερη απόσταση του παρατηρητή. Έχει έναν μεθοδικό ερευνητή ως αφηγητή, αλλά τα κεφάλαια του εναλλάσσονται με αποσπάσματα από τη διαθήκη του φορτισμένου και πιστού ως το τέλος μηχανικού, του φίλου του ανθρωπολόγου. Αλλά και ο αφηγητής χάνει την ψυχραιμία του, καθώς πλησιάζει στο τέλος, που για αυτόν ήταν το ξεκίνημα: τι τον οδήγησε πραγματικά να ασχοληθεί με την ιστορία αυτή, τι τον ώθησε να ψάξει τόσους ανθρώπους και να επισκεφθεί τόσα μέρη για να συλλέξει στοιχεία. Έτσι, ενώ μέχρι εκείνο το σημείο ήταν ένας αντικειμενικός ερευνητής, η αποκάλυψη των πραγματικών αιτίων φέρνει στην επιφάνεια τις δικές του αδυναμίες, τα δικά του αισθήματα.

Ο Μπερνάρντο Καρβάλιο δημιούργησε ένα μυθιστόρημα βασισμένο στην πραγματική ιστορία του Αμερικανού ανθρωπολόγου Μπιούελ Κουέιν. Αλλά δεν θέλησε πραγματικά να δώσει απαντήσεις σε όσα ερωτήματα είχε θέσει στην αρχή: γιατί αυτοκτόνησε ο Κουέιν, γιατί εκεί και γιατί τότε; Όλα αυτά θα μείνουν αναπάντητα. Υπόνοιες απαντήσεων υπάρχουν στο βιβλίο, αλλά ο Καρβάλιο δεν ενδιαφέρεται για αυτές. Ενδιαφέρεται για τον προβληματισμό, την αναζήτηση και τη συνειδητοποίηση ότι μερικές φορές ο χειρότερος εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος του ο εαυτός. Όπου κι αν κρυφτείς δεν του ξεφεύγεις…