Μια ζωή (ανθίζει) μέσα σε τέσσερις τοίχους
Με σπουδές στη λογοτεχνία και εργασιακή εμπειρία στον οικονομικό τομέα, ο Αμερικανός Amor Towles στράφηκε στη λογοτεχνική συγγραφή το 2011, με το πρώτο του μυθιστόρημα, με τον τίτλο “Rules of civility”, να βρίσκεται γρήγορα στη λίστα των best sellers των New York Times, ενώ ακόμα πιο εντυπωσιακή πορεία είχε το δεύτερο έργο του, το «Ένας τζέντλεμαν στη Μόσχα», που κυκλοφόρησε το 2016 και θεωρήθηκε από τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς.
Ιούνιος 1922, ξενοδοχείο Μετροπόλ, Μόσχα. Ο κόμης Αλεξάντρ Ίλιτς Ροστόφ κοντεύει να συμπληρώσει τέσσερα χρόνια σε περιορισμό στη σουίτα 317 του ξενοδοχείου Μετροπόλ, όταν έπειτα από μια τυπική ακροαματική διαδικασία, οι αξιωματούχοι του νέου καθεστώτος αποφασίζουν ότι ο περιορισμός του πρέπει να συνεχιστεί, αλλά όχι πλέον σε μια σουίτα, αλλά σε μια σοφίτα. Το λογικό συναίσθημα που θα έπρεπε να έχει κάποιος είναι η απελπισία, αλλά αυτό είναι ένα συναίσθημα που δεν ταιριάζει στον κόμη Ροστόφ. Οπλισμένος με το γραφείο του, δυο καρέκλες με ψηλή πλάτη, ένα πορσελάνινο σερβίτσιο και το πορτρέτο της νεκρής αδερφής του, ο κόμης ετοιμάζεται να υποδεχτεί το παρόν του και το μέλλον του. Κάθε πρωί σηκώνεται, κάνει τα βαθιά του καθίσματα και παίρνει βαθιές εισπνοές για να αρχίσει την ημέρα του. Και κάθε τόσο οι μέρες του κρύβουν μικρές περιπέτειες: τη γνωριμία με ένα κορίτσι που έχει ένα πασπαρτού και του δείχνει όλες τις κρυφές διαδρομές του ξενοδοχείου· μια μοιραία συνάντηση στο λόμπι με μια σταρ του σοβιετικού κινηματογράφου· μαθήματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτισμού με έναν μυστηριώδη αξιωματικό του νέου καθεστώτος και μια δουλειά ως αρχισερβιτόρος (και μάλιστα επιτυχημένος) στο εστιατόριο του ξενοδοχείου. Και η ζωή του κόμη Ροστόφ θα συνεχίσει να κινείται σε αυτούς τους ρυθμούς για τα επόμενα τριάντα χρόνια, ώσπου να έρθει η μέρα που…
Τριάντα χρόνια ζωής μέσα σε τέσσερις τοίχους δεν οδηγούν στην απελπισία; Όχι, εάν είσαι ο κόμης Ροστόφ. Μέσα από την τριτοπρόσωπη αφήγηση βλέπουμε την καθημερινότητά του και τις μικρές ή μεγάλες περιπέτειές του. Τις φιλίες που δημιουργεί στο πέρασμα των χρόνων, φιλίες δυνατές και αληθινές, ορισμένες φορές δε με ανθρώπους που ποτέ δεν θα πίστευε ο ίδιος ότι θα μπορούσε να έχει. Παρακολουθούμε το μεγαλείο της ευγένειας ενός ανθρώπου που δεν χάνει την ψυχραιμία του, δεν διαμαρτύρεται και εξακολουθεί να πιστεύει στο savoir vivre, ακόμα και σε στιγμές που το savoir είναι επικίνδυνο και το vivre ριψοκίνδυνο. Και φυσικά παρακολουθούμε πώς περνά η Ιστορία μέσα στους χώρους του ξενοδοχείου, χωρίς ωστόσο να γινόμαστε μάρτυρες εμμονικής ιστορικής αφήγησης. Άλλωστε, το θέμα του μυθιστορήματος δεν είναι η ιστορική πραγματικότητα καθαυτή, αλλά η Ιστορία σε συνάρτηση με τη ζωή του κόμη και τον μικρόκοσμό του. Ακόμα και, αρκετά δυνατές, σκηνές απόγνωσης του Μίσκα, παιδικού φίλου του κόμη και υπεύθυνου για την οργάνωση του συνεδρίου της Ρωσικής Ένωσης Προλετάριων Συγγραφέων, είναι δοσμένες μέσα από τη ματιά του κόμη, που ενδιαφέρεται για την τύχη του φίλου του και όχι της ρωσικής λογοτεχνίας.
Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το μυθιστόρημα του Towles είναι στο είδος του ένα μικρό αριστούργημα. Επειδή όταν καταφέρνεις να παρουσιάζεις τριάντα χρόνια ζωής σε έναν περιορισμένο χώρο, με έναν ήρωα που δεν πτοείται ποτέ και μια ζωή που, αντί να μαραζώνει, ανθίζει μέσα σε έναν κλειστό χώρο, μέσα από μια αφήγηση που προκαλεί συχνά αυθόρμητα χαμόγελα, τότε σίγουρα έχεις κερδίσει το μεγαλύτερο στοίχημα: να ικανοποιήσεις τον αναγνώστη.
