Ένα σημαντικό πόνημα, που καλύπτει από αυστηρά επιστημονική σκοπιά με αποστασιοποιημένο τρόπο τα κενά και τις απορίες κάθε μελετητή της Ιστορίας σε σχέση με τη δολοφονία-θυσία του πρώτου Κυβερνήτη της Νέας Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια.
Η ιδιαιτερότητα αυτού του τόμου σε σχέση με άλλους προγενέστερους έγκειται στην απόπειρα ψυχογραφίας του θύματος, όπου εμφαίνονται σαφώς οι εγγενείς αδυναμίες του χαρακτήρα του κι ο κάπως μονολιθικός κι ασυμβίβαστος πολιτικός του οραματισμός που έριχνε διαρκώς «λάδι στη φωτιά» στις νομοτελειακές κι αναπόφευκτες εν πολλοίς συγκρούσεις των μεσαιωνικών φεουδαρχών, των κοτζαμπάσηδων και των «δωσίλογων» που έθεταν διαρκώς το προσωπικό τους συμφέρον πάνω από τα όποια ιδανικά για μια πατρίδα ελεύθερη και δημοκρατική.
Είναι ενδιαφέρουσα η κραυγαλέα έλλειψη διπλωματικότητος, υποχωρητικότητος, ελιγμών από έναν διπλωμάτη διεθνών περγαμηνών, ο οποίος όμως φαινόταν καθημερινώς ολοένα και πιο αδύναμος να διοικήσει ρέπων ενδεχομένως προς την απολυταρχία για ένα διάστημα, κάτι που του στοίχισε την ίδια τη ζωή του.
Αυτό το βιβλίο καταβροχθίζεται ως μυθιστόρημα, γιατί με μια πολυπρισματική ανάλυση επιτυγχάνεται στο μυαλό του κάθε ενός συνδημιουργικού αναγνώστη κι ένα άλλο μυθοπλαστικό αφήγημα τεραστίου ενδιαφέροντος πέρα από την ιστορική πιστότητα των όποιων ερμηνειών υποβάλλονται ή αναφύονται υποφώσκουσες.
Ο Λευτέρης Παπακώστας με τη μακρά δημοσιογραφική του πείρα είναι πλήρης κάτοχος των εκφραστικών του μέσων και μάστορας της ελληνικής γλώσσας τόσο που θαρρείς πως τον ακούς να σου μιλάει. Φυσικά, αυτή η προφορικότητα ενισχύει το στοιχείο της δραματικότητας κι απαλύνει τον σχολαστικό χαρακτήρα αυτού του ιστορικού πονήματος που «χωρίς φόβο και πάθος» διαβάζεται με την περιέργεια της ανακάλυψης των κακοδαιμονιών που ακόμα κατατρύχουν το ελληνικό κράτος, το οποίο βασίστηκε εξαρχής στο κουκούλωμα αντιπαλοτήτων και συμφερόντων αλλότριων με τα Ιδεώδη του Διαφωτισμού και της Γαλλικής Επανάστασης που γέννησαν τη μεγάλη ελληνική εθνεγερσία.
Τελικά, οι Έλληνες είμαστε ένα άθροισμα ατόμων, ατομικοτήτων και υπερμεγεθών εγωισμών, από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το «εμείς» έρχεται πάντα σε δεύτερη μοίρα και το συλλογικό θυσιάζεται πάντα στον βωμό του ατομικού συμφέροντος. Ακριβώς όπως θυσιάστηκε ως αμνός ο ιδεαλιστής, αφιλοκερδής κι ανιδιοτελής Πρώτος Κυβερνήτης της ταλαιπώρου Ελλάδας μας, τον οποίον οφείλουμε να θυμόμαστε με ρομαντική νοσταλγία, γιατί τουλάχιστον αυτός ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΕ να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και «να μοιράσει δυο γαϊδουριών άχυρα», ενώ τα όποια μετεπαναστατικά και προ-επαναστατικά «γαϊδούρια» ήθελαν το καθένα για τον εαυτό του «και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο». Κι αν καταφεύγω συχνά σε λαϊκές παροιμίες είναι γιατί ο απλός και καλοπροαίρετος λαός είναι ο μόνος χαμένος κι αναξιοπαθής, την ώρα που οι άλλοι χτίζουν εις βάρος του τζάκια (που καπνίζουν όμως και γυρίζουν τον καπνό πίσω). Η μουτζούρα αυτή μας έχει πνίξει εδώ και διακόσια χρόνια και πυροδοτεί κυκλικά φαινόμενα Κρίσης όπου καθίσταται σαφές ότι το όλον σύστημα είναι οικοδομημένο πάνω σε σαθρά, σαθρότατα (έως ανύπαρκτα) θεμέλια…
Ένα βιβλίο που πρέπει να υπάρχει στο προσκεφάλι κάθε μαθητή, κάθε Έλληνα. Μόνον αναγνωρίζοντας τα λάθη του παρελθόντος μπορούμε ενδεχομένως ν’ αποφύγουμε την επανάληψή τους στο μέλλον.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν οικοδόμος ενός δυτικοευρωπαϊκού δημοκρατικού νεοελληνικού κράτους που είχε όμως βαθιές μεσαιωνικές κι ανατολίτικες ρίζες, από τις οποίες αρδεύεται ακόμα και σήμερα…
Διαβάστε αυτό το βιβλίο για να μη μετρήσουμε καινούργια θύματα. Αλίμονο στη χώρα που χρειάζεται διαρκώς ήρωες, σαν τον Ιωάννη Καποδίστρια.
