Πορεία ζωής

 «Ένα πρωί, νωρίς» του 1943 στη Ρώμη, οι Γερμανοί συγκεντρώνουν και φορτώνουν σε φορτηγά τους τελευταίους Εβραίους, ενώ οι ντόπιοι παρακολουθούν έντρομοι το θέαμα. Ανάμεσά τους και η νεαρή Κιάρα Ραβέλο, που ξαφνικά θα βρεθεί με ένα μικρό αγόρι στην αγκαλιά. Ένα μικρό αγόρι που μια Εβραία μητέρα σε μια ύστατη προσπάθεια βάζει σχεδόν με το ζόρι στην αγκαλιά της προκειμένου να το σώσει. Η Κιάρα θα πάρει μαζί της το παιδί, θα το μεγαλώσει σαν δικό της με πολύ κόπο, θα το φροντίσει, θα το αγαπήσει. Και θα το χάσει.

Τρεις δεκαετίες αργότερα, η Μαρία, όταν από ένα γύρισμα της τύχης μαθαίνει ότι ο βιολογικός της πατέρας δεν είναι αυτός που νόμιζε τόσα χρόνια, αλλά κάποιος άλλος, παίρνει τα ηνία της αφήγησης ταξιδεύοντας από την Ουαλία στη Ρώμη της δεκαετίας του ’70 αναζητώντας απαντήσεις.

Δύο οι αφηγήτριες της ίδιας ιστορίας, που φωτίζουν τις πτυχές της, από τη δική της οπτική η καθεμιά, και δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα στους αναγνώστες.

Πρόκειται για την ιστορία της Κιάρα και του Ντανιέλε που ξετυλίγεται κατά τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Πείνα, καθημερινός αγώνας για επιβίωση στην πρωτεύουσα, φόβος για τους Γερμανούς, ερημιά σε δρόμους και ψυχές. Θα κατορθώσει η Κιάρα, παρά τις όποιες αντιξοότητες, να αναθρέψει αξιοπρεπώς το μικρό Εβραιόπουλο χωρίς να το πάρει μυρωδιά ο κατακτητής; Και ο μικρός θα καταφέρει να ξεχάσει την πρώτη του οικογένεια και θα αποδεχτεί τη νέα του μητέρα και σωτήρα του; Θα κατορθώσουν άραγε να συνυπάρξουν αρμονικά οι δυο τους;

Με αφορμή συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα η Virginia Baily μέσα από την ιδιαίτερη μικρή ιστορία δύο ανθρώπων δίνει ένα μάθημα αυτοθυσίας και ανθρωπιάς μέσα στη φρικαλεότητα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που περιλαμβάνει βία, τρόμο, πόνο, εξευτελισμό. Με κοφτή αφήγηση και απλό λόγο.

Πέρα από το εξαιρετικά δύσκολο θέμα του βιβλίου όμως, είναι άκρως ενδιαφέρων και ο τρόπος που η συγγραφέας στήνει την πλοκή του. Σε τρία επίπεδα, σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους και με δύο διαφορετικές αφηγηματικές φωνές, που αφηγούνται παράλληλα, με διαρκείς αναδρομές, από το παρόν στο παρελθόν και πάλι πίσω, κάτι που κρατάει τους αναγνώστες σε ετοιμότητα και εγρήγορση. Εξαιρετικά ενδιαφέρον δε, είναι και το τέχνασμα με τα σημειώματα του παιδιού προς τη μαμά του.

Και ενώ όλο το μυθιστόρημα καλύπτεται από ένα πέπλο λύπης και θλίψης, που πηγάζουν από την απώλεια και την απογοήτευση, όταν οι αφηγήσεις φτάνουν στο τέλος τους, λίγο πριν η τελευταία σελίδα του βιβλίου γυρίσει, λίγο εσπευσμένα η αλήθεια, από το πουθενά ανθίζει η ελπίδα. Όπως και στο καλαίσθητο εξώφυλλο της εν λόγω προσεγμένης έκδοσης, στο οποίο λουλούδια ανθίζουν μέσα από έναν ανοιγμένο ταχυδρομικό φάκελο.

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στην πολύ καλή μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου.