«Μπορεί και ν’ ανατέλλεις σ’ άλλον ουρανό»

Η Ελένη Γκίκα έχει μια σημαντική πορεία ˗και ένα ακόμα σημαντικότερο έργο˗, στα ελληνικά γράμματα. Δημοσιογράφος, κριτικός, συγγραφέας και βεβαίως ποιήτρια: με αυτή την ιδιότητα, της ποιήτριας, μας παραδίδει τη συλλογή «ΕΝ ΥΠΝΩ» και μας καλεί με τους στίχους της σε έναν κόσμο εσωτερικό αλλά όχι κλειστό: τον δικό της κόσμο προφανώς, που τον ανοίγει σαν σάλα φωτισμένη και γιορτινή και μας υποδέχεται στην εσωτερική της αρχιτεκτονική, των γραπτών της και της ζωής της. Και θα ήθελα να σημειώσω εδώ ότι όλα τα κείμενά της, πεζά και ποιητικά, μου δίνουν πάντα την αίσθηση ενός ενιαίου αρχιτεκτονήματος όπου καθώς περνάμε από δωμάτιο σε δωμάτιο περνούν μπροστά μας και οι εποχές, τα χρόνια, οι ζωές των ανθρώπων που το κατοικούν ή το κατοίκησαν κάποτε…

Δεν αγαπώ τις θεωρητικές προσεγγίσεις τής ποίησης, εκτιμώ ότι ποίηση γράφεις με την καρδιά και η καρδιά τρέφεται με ζωή, όχι με θεωρίες και αναλύσεις. Θα πω μόνο ότι πρόκειται για ποίηση εξομολογητική, χαμηλόφωνη αλλά με μια φωνή που υφαίνει με τέχνη ˗κεντήστρα ή υφάντρα είναι η ποιητική τής Ελένης Γκίκα˗, και σίγουρα προσωπική: τόσο προσωπική και τόσο αληθινή που ξεπερνά το δικό της πρόσωπο και γίνεται καθρέφτης όπου βλέπουμε το δικό μας. (Και ποίηση, ή άλλη τέχνη, χωρίς αυτή την αλχημεία δεν υφίσταται.) Η ποιήτρια σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί: «το δημιούργημα και η δημιουργός, ταυτόχρονα». Και αφηγείται επίσης, ως voice off, αλλά με τον τίτλο έχω την αίσθηση πως αποποιείται ή έστω προσπαθεί να «μαλακώσει» αυτήν την αφήγηση: δεν ήμουν πραγματικά εγώ που τα έγραψα αυτά, έγραφα εν ύπνω… Και πράγματι, αυτή η ρευστή αίσθηση του ονείρου, μαζί με τη θεατρικότητα, χαρακτηρίζει τη γραφή της.

Τρεις ποιητικές ενότητες, ίσως και τρεις πράξεις θεατρικές στην προσωπική της  παράσταση, με διαφορά τεσσάρων χρόνων η μία από την άλλη όπως καταγράφει η ίδια η ποιήτρια, συνθέτουν τη συλλογή :«Σοκολάτες» το 2006, «Μάσκες» το 2010, «Εν ύπνω» το 2014. Πίσω από μάσκες και ρόλους, με σοκολάτες και τσάι, με γραπτά και μουσικές, μια γυναίκα θυμάται, ανακαλεί, ξεφυλλίζει από την αρχή το βιβλίο της ζωής της… ή μήπως το ξαναγράφει; Τα παιδικά χρόνια κι εκείνα τα μάλλον δυσοίωνα παιδικά τραγουδάκια, οι έρωτες και απώλειες, οι νεκροί και οι ζωντανοί, τα χρόνια και ο Χρόνος… Πολλές ζωές, πραγματικές αλλά και άλλες πλασμένες από το δικό της χέρι, μέσα σε μια ζωή.

Η αίσθηση που μου άφησε η ποιητική συλλογή «ΕΝ ΥΠΝΩ» είναι εκείνη της θερμής συγκίνησης, της μελαγχολικής τρυφερότητας και του γνήσιου ανθρώπινου συναισθήματος. Και σκέφτομαι ότι κι αν όλα μοιάζουν «σκηνοθετημένα» στη ζωή, τίποτα δεν είναι: εμείς-ποιητές και μη˗ ανεβάζουμε και κατεβάζουμε παραστάσεις, κρυβόμαστε πίσω από μάσκες και μέσα σε ρόλους, αλλά η ζωή συμβαίνει θέλουμε δε θέλουμε. Κι αν μπορούμε να την αφηγηθούμε τρυφερά και με τέχνη όπως η Ελένη Γκίκα, είναι μια ζωή όμορφη και δικαιωμένη:

«Έτσι όπως τη

διαβάζει γραμμένη

σκέφτεται:

τουλάχιστον τα ’ζησα–»

(Από το ποίημα «ΣΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ Θ’ ΑΝΑΣΤΗΘΕΙ»)