Αν δεν σας αρέσουν τα νέα που ακούτε,

βγείτε από το σπίτι σας και δημιουργήστε τα δικά σας.

(Χαιρετισμός του Wes Nisker, παρουσιαστή ειδήσεων,

στο ραδιοσταθμό KTIM, στη δεκαετία του 1970)

Ένα εγχειρίδιο πολιτικής αισιοδοξίας

Εν μέσω σκοτεινών εποχών, όπως είναι η δική μας, πράγμα το οποίο καθημερινώς επιβεβαιώνεται, το βιβλίο της Rebecca Solnit «Ελπίδα στο σκοτάδι» φαντάζει άκρως επίκαιρο και άκρως αναγκαίο. Η συγγραφέας είναι ακτιβίστρια, δημοσιογράφος και ιστορικός του πολιτισμού και έχει γράψει επτά επιτυχημένα δοκιμιακά έργα. Της έχει απονεμηθεί η Υποτροφία Guggenheim, το Εθνικό Βραβείο των Κριτικών Βιβλίου, το Λογοτεχνικό Βραβείο Lannan και το Συγγραφικό Έπαθλο των Los Angeles Times.

H Rebecca Solnit βρίσκει ισχυρούς λόγους για αισιοδοξία και ελπίδα απαριθμώντας τις νίκες όσων αγωνίστηκαν και παραθέτοντας ατέλειωτα παραδείγματα, όπως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την εξέγερση των Ζαπατίστας στο Μεξικό, τις διαδηλώσεις κατά της παγκοσμιοποίησης στο Σιάτλ και τις πορείες σε όλο τον κόσμο κατά του πολέμου στο Ιράκ. Οι Ζαπατίστας δεν ανήγγειλαν απλώς την εμφάνιση του τέταρτου κόσμου αλλά και επαναστάτησαν ενάντια στην ίδια τη φύση των επαναστάσεων. Και οι ποιητές παρουσιάζονται να έχουν ισχυρή δύναμη. Ο Καζάκος Όζλας Σουλεϊμάνοφ προτίμησε να διαβάσει στην τηλεόραση αντί για ποίηση μια διακήρυξη που απαιτούσε το κλείσιμο ενός σοβιετικού πεδίου πυρηνικών δοκιμών στο Καζακστάν. Αυτό τελικά επετεύχθη καθώς συγκεντρώθηκαν την επόμενη μέρα πέντε χιλιάδες πολίτες στην Ένωση Συγγραφέων και δημιούργησαν ένα κίνημα.

Στη σκέψη της βρίσκονται τα λόγια του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ πως «η υψηλή ευφυΐα εκδηλώνεται και ως ικανότητα να συγκρατεί κανείς ταυτόχρονα δυο αντίθετες ιδέες, και παρά ταύτα να μπορεί να λειτουργεί – πρέπει π.χ. να είναι σε θέση να βλέπει ότι τα πράγματα είναι απελπιστικά και ωστόσο να παραμένει αποφασισμένος να τα αλλάξει». Η Solnit διερευνά την εξέλιξη της κοινωνικής αλλαγής και μας παρουσιάζει την τεκμηριωμένη θέση της για την ελπίδα και την αισιοδοξία. Την ελπίδα τη συνδέει με τη δράση και τονίζει ότι η δράση είναι αδύνατη χωρίς την ελπίδα. Ωστόσο, προειδοποιεί όλους τους αγωνιστές και ακτιβιστές ανά τον κόσμο ότι για κάθε δράση υπάρχει και μια ίση, αντίθετη και έγκαιρη αντίδραση. Τις θέσεις της τις στηρίζει με πολλά παραδείγματα από την ιστορία.

Στοχάζεται πάνω στον ακτιβισμό και στην ελπίδα η οποία είναι και η δύναμη του βιβλίου αυτού. Στόχος της είναι, όπως λέει, να προτείνει ένα νέο όραμα για το πώς η αλλαγή θα συμβεί. Επίσης, προσφέρει ανάλυση των πιο αποτελεσματικών στρατηγικών για την αλλαγή. Περιγράφει την εικόνα του κόσμου χωρίς την πολύτιμη συμβολή των ακτιβιστών. Η πραγματική πρόκληση για όλους όσους αγωνίζονται εν δράση σήμερα είναι να κάνουν προτάσεις και έπειτα να τις εφαρμόζουν στην πράξη.

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε 21 κεφάλαια, γραμμένο σε απλή γλώσσα με ένα αγωνιστικό ύφος που σε καλεί σε δράση. Ο εμψυχωτικός χαρακτήρας του πρέπει να τονιστεί και η γεύση της ελπίδας, η οποία συνδέεται όμως άρρηκτα με τη δράση, είναι πολύ εμφανής στις σελίδες του. Ας μην ξεχνάμε ότι παρ’ όλο που το μέλλον είναι σκοτεινό με την έννοια του αδιερεύνητου και άγνωστου στοιχείου, ωστόσο ξεκινάει από το παρόν.