Η περιφρόνηση και η απέχθεια που εμπνέουν στη δημόσια σκηνή υπήρξε η αφορμή για την ηλεκτρονική αλληλογραφία μεταξύ δύο ανδρών, «σκανδάλων» για τον δημόσιο γαλλικό βίο. Είναι ο μισάνθρωπος συγγραφέας Μισέλ Ουελμπέκ και ο αμφισβητούμενος «φιλόσοφος-δημοσιογράφος» Μπερνάρ-Ανρί Λεβί. Σε 29 επιστολές, «ο Αλέπος και ο Λύκος» απολογούνται, ο ένας στον άλλον για το δικαίωμά τους να κάνουν ό,τι τους κατηγορούν και να είναι αυτοί που είναι.

Ξεκινώντας από το ζήτημα της κοινωνικής στράτευσης του απλού ανθρώπου αλλά και του διανοούμενου, αναζητούν τις φιλοσοφικές ρίζες της αναγκαιότητας αυτής έναντι της «ιδιώτευσης», της οποίας οπαδός είναι ο Ουελμπέκ. Θυμίζω εδώ ότι ο Λεβί θεωρείται  από τους επικριτές του «ύποπτος » για τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει (δημοσιογραφία σε όλα τα εμπόλεμα εμφύλια μέτωπα, στις περιοχές όπου επικρατεί πείνα και εκμετάλλευση, Σερβία, Κόσοβο, Νταρφούρ, Ιράκ και Ιράν), καθώς προέρχεται από την πλούσια και ασφαλή τάξη που έως ένα βαθμό θεωρείται υπεύθυνη για τους πολέμους και τις δυστυχίες που καλύπτει και σχολιάζει. Ο ίδιος δε, εξακολουθεί να ζει ως μέλος της τάξης του.

Για να εξηγήσουν τη στάση τους να αποσύρονται ή να εκτίθενται ως πολίτες και υποκείμενα, οι αλληλογράφοι διερευνούν τα ζητήματα της πίστης, το στερέωμα του προσωπικού, οικογενειακού μυθιστορήματός τους, την «ανθρωπινότητα» και αν αυτή πρέπει να επεκτείνεται στα ζώα. Στη σχετική αποστροφή του, ο Ουελμπέκ ισχυρίζεται ότι η σκληρότητα στα ζώα ισούται με αυτή εναντίον των ανθρώπων, τους οποίους θεωρεί προικισμένους βασικά με τη φύση του Κακού.

Με την ευκαιρία αυτή, φυλλομετρούν φιλοσόφους και έννοιες. Τι είναι η  πίστη χωρίς θρησκεία, ο ηθικός νόμος, η «μαγική» φύση της θρησκευτικής πίστης. Ο Καντ, ο Νίτσε ο Σπινόζα, ο Σοπενάουερ ο Αύγουστος Κοντ, ο Λεβινάς, η επιστήμη αντί της θρησκείας, η πίστη στον ανθρωπισμό, όχι στον Θεό, η ανθρωπινότητα  σαν ιδιότητα κάθε τι έμβιου στον πλανήτη. Μήπως αυτή η σκοπιά δεν κάνει τον άνθρωπο κάτι σαν Θεό των υπολοίπων που μοιράζονται τον πλανήτη; Μήπως έτσι δεν ξαναγυρίζουμε σε μια πρωτοκαθεδρία του ανθρώπου ως Θεού στον πλανήτη του;

Και οι προτεραιότητες: ένας σκύλος ή ένας άνθρωπος που  υποφέρει, πρωτεύει; Και τελικά, υπάρχει μια υστάτη υποχρέωση να επέμβουμε για να τους σώσουμε και με ποιο πνεύμα πρέπει να γίνεται αυτό;

Εξαιρετικό, αυτοβιογραφικό ενδιαφέρον παρουσιάζει όλο το υλικό και ιδιαιτέρως η επιστολή του Ουελμπέκ της 8ης Μαρτίου 2008, όπου εκτίθεται η επίθεση της μάνας του σε βάρος του, εξαιτίας του βιβλίου για τη ζωή της που επρόκειτο να δημοσιευτεί σε λίγο καιρό. Ο Ουελμπέκ περιγράφει τον κανιβαλισμό του από τον Τύπο, την ολοκληρωτική του απόρριψη από τη μητέρα του, και αναδεικνύει ως έννοια και διέξοδο στην προηγούμενη κουβέντα του με τον Λεβί, τη συμπόνια: στη συνάντησή του με  τον διχασμό, μιας αγάπης που δεν έλαβε και μετατράπηκε σε μίσος. Ο  Ουελμπέκ  προτείνει σε κάθε υποκείμενο  να κατανοήσει ότι είναι ταυτόχρονα το θύμα και ο δήμιος και αυτό συμπεριλαμβάνει τον κόσμο όλων των έμβιων. Το υποκείμενο οφείλει  ν’ αναγνωρίσει ως δική του την  ίδια ουσία που ενυπάρχει στο θύμα που βασανίζεται. Η σκοτεινή πλευρά είναι η αναγνώριση της δικής μας ουσίας στον εγκληματία. Δεν υπάρχει κάποια θρησκευτική εσάνς στη συμπόνια αυτή.

Η αλληλογραφία κλείνει με μια ανταλλαγή απόψεων για το μυθιστόρημα, την ποίηση, τη ζωτική ενόρμηση της συγγραφής, τη λήθη της ζωής και τη λήθη των βιβλίων.

Βιβλίο συναρπαστικό, για την ταχύτητα, την ακρίβεια και την απλότητα με την οποία εξετάζει σημαντικότατα θέματα. Το επιπλέον επίτευγμα είναι το προσωπικό ύφος. Μια συζήτηση στο σαλόνι σας, ένα δράμα ζωής σε 27, σχεδόν «προφορικές», επιστολές.