Η γραμματέας του Γκέμπελς αποκαλύπτει

 Για τις θηριωδίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τις περισσότερες φορές κατηγορούνται συλλήβδην όσοι συμμετείχαν με οιονδήποτε τρόπο στο ναζιστικό καθεστώς. Δίκαιο; Προφανώς, γιατί οι προσωπικές επιλογές, ακόμα κι αν τα περιθώρια επιλογών είναι στενά, έχουν και τις συνέπειές τους.

Όμως, η Brunhilde Pomsel, μία από τις γραμματείς του Γκέμπελς την περίοδο 1942-1945, συνοψίζει σε μια φράση την οπτική της: «δεν θέλαμε να ξέρουμε». Από το σπίτι της άλλωστε οι πολιτικές συζητήσεις εξέλειπαν, οπότε η πολιτική ήταν ένα πεδίο που δεν την ενδιέφερε. Και όταν ο Χίτλερ έγινε καγκελάριος και βρήκε δουλειά στο καθεστώς, και πάλι αυτό που ήθελε ήταν να κάνει τη δουλειά της και να επιστρέφει σπίτι της. Και όταν ερωτάται αν ήξερε τι συνέβαινε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ποια ήταν η μεταχείριση αιχμαλώτων, εκείνη απαντά πως ακούγονταν διάφορα ως φήμες, όμως ποτέ δεν είδε κάτι τέτοιο με τα μάτια της, μολονότι αντιλαμβανόταν ότι όπου υπήρχε καπνός θα υπήρχε και φωτιά. Η Brunhilde Pomsel εσωκλείεται σ’ ένα περιβάλλον με βασικές προσλαμβάνουσες όσα η ίδια βλέπει, όσα η ίδια ακούει, αποβάλλοντας εκείνα που βρίσκονται στο επίπεδο των φημών ή εικασιών.

Όσο κι αν φαίνεται αδύνατο κάτι τέτοιο, η ίδια υποστηρίζει ότι τότε δεν υπήρχε αυτή η πληθώρα πληροφοριών που υπάρχει σήμερα. Μπορούσε κάποιος απλώς να ακούσει φήμες, χωρίς να είναι αυτόπτης μάρτυρας, τουλάχιστον γι’ αυτούς που υπηρετούσαν σε αντίστοιχες θέσεις. Και φυσικά, αρκετά πράγματα δεν δημοσιοποιούνταν ή κρατούνταν σε κλειστούς κύκλους. Όμως, παραδέχεται ότι αυτό δεν ελαφρύνει τη στάση την περίοδο εκείνη, ούτε τη συνείδησή της. Ουσιαστικά, εθελοτυφλούσε στα όσα συνέβαιναν στο ναζιστικό καθεστώς, προτιμώντας να κάνει απλώς τη δουλειά της. Όσο για τις κυβερνητικές και πολιτικές τακτικές, ήταν κάτι που απλώς δεν την αφορούσε.

Έχει, λοιπόν, ενδιαφέρον μια τέτοια εξομολόγηση; Προσωπικά, πιστεύω πως ναι, έχει ενδιαφέρον, ακόμα και αν η ουδετερότητα της στάσης της Brunhilde Pomsel εμβολίζει την ανθρώπινη ενσυναίσθηση. Κάθε μαρτυρία, ακόμα και αν απέχει πολύ από αυτό που ο αναγνώστης θα μπορούσε να σκεφτεί για το πώς θα αντιδρούσε, ωστόσο αποτελεί ένα χρήσιμο ντοκουμέντο, πρωτίστως γιατί τα έζησε αυτοπροσώπως, δευτερευόντως για τις πρακτικές που ακολουθήθηκαν και αποτελούν πλέον ιστορικά γεγονότα που μπορούν να ερμηνεύσουν μελλοντικές ανάλογες καταστάσεις.