Ένα μουσικό θρίλερ

Λίγες είναι οι φορές που διαβάζω κάποιο νέο Έλληνα συγγραφέα και αιχμαλωτίζομαι όχι από την πλοκή, αλλά από την αφήγηση, τη ροή της γλώσσας. Αυτό μου συνέβη με το τελευταίο μυθιστόρημα του Αύγουστου Κορτώ, «Δεκαέξι».

Η ιστορία ξεκινάει στα 1953 στη Ρωσία. Λίγο μετά το θάνατο του Στάλιν, ο διάσημος συνθέτης Πιοτρ Ραμπίνοβιτς αυτοκτονεί. Αφήνει, όμως, πίσω του το κύκνειο άσμα του, το «Δεκαέξι», μια συμφωνία που παρουσιάστηκε σε τρεις μόνο συναυλίες. Αυτή η συμφωνία τώρα θεωρείται ύποπτη για ένα μεγάλο κύμα αποσκιρτήσεων σε όλο το ανατολικό μπλοκ. Η Κα Γκε Μπε καλεί τον Αλεξέι Σαμοϊλένκο -έναν νέο άντρα, συνεργάτη και προστατευόμενο του Ραμπίνοβιτς-, να εξακριβώσει τι πραγματικά συμβαίνει με αυτή τη συμφωνία, τη μοναδική που του είχε απαγορεύσει ο συνθέτης να παρακολουθήσει. Το πιο παράξενο είναι ότι οι μουσικοί που διάλεξε ο συνθέτης για να εκτελέσουν το κομμάτι του ήταν όλοι υπερήλικες, που ξαφνικά εξαφανίστηκαν ή βρέθηκαν να προσπαθούν να δραπετεύσουν . Ο Αλεξέι ξεκινάει ένα ταξίδι ακολουθώντας τη διαδρομή που είχε κάνει ο Ραμπίνοβιτς στα τελευταία του ταξίδια. Πηγαίνει στην Ελβετία και συναντάει τον συγγραφέα Τόμας Μαν, ένα μεγάλο πνεύμα που δεν διστάζει να ρισκάρει για να τον βοηθήσει. Από εκεί ταξιδεύει στην Ιταλία για να βρεθεί αντιμέτωπος με έναν άνθρωπο που μπορεί να τον βασανίσει, τον άνθρωπο με τον οποίο είναι ερωτευμένος, τον ιερέα Βιτόριο. Αυτός του δίνει πρόσβαση στα υπόγεια του Βατικανού και σε αρχεία που ελάχιστα μάτια έχουν δει. Το ταξίδι του τον οδηγεί έπειτα στην Ιερουσαλήμ, όπου συναντά έναν περίεργο πράκτορα της Μοσάντ και τέλος στο Άουσβιτς, όπου θα συναντήσει τον μοναδικό ζωντανό μουσικό από αυτούς που ερμήνευσαν τη συμφωνία. Τα στοιχεία που μαζεύει τον οδηγούν στη λύση του γρίφου και στη συνειδητοποίηση του πόσο λίγα πράγματα γνώριζε για τον προστάτη του.

Αυτή είναι η ιστορία του βιβλίου… Και ξαναγυρίζω στο αρχικό μου σχόλιο σχετικά με την αφήγηση. Παρά τις μεγάλες παραγράφους και τις μακροσκελής προτάσεις, η αφήγηση καθηλώνει. Σκοτεινή ατμόσφαιρα, σκληρή και άκρως απαιτητική γλώσσα, καυστικό χιούμορ και ειρωνικά σχόλια δημιουργούν λόγο που αιχμαλωτίζει τη σκέψη. Δεν σου αφήνει το περιθώριο να σκεφτείς κάτι άλλο, απλά σε κρατάει δεμένο με το κείμενο. Η εικόνα της ΕΣΣΔ που βγαίνει από τη σταλινική εποχή, αλλά εξακολουθεί να χρησιμοποιεί σταλινικές μεθόδους, προβάλλει μέσα από τις σκέψεις του τρομαγμένου Αλεξέι, του πρωταγωνιστή σε μια ιστορία που ξεπερνάει την αντίληψή του. Υπάρχει, βέβαια, και ο ουσιαστικός πρωταγωνιστής, ο απών-παρών Ραμπίνοβιτς, που στοιχειώνει τις αναμνήσεις και το μυαλό του Αλεξέι και παραμένει στη σκέψη όσων τον γνώρισαν ως ένας ατίθασος και θρασύς συνθέτης που θα μπορούσε να γελοιοποιήσει και να καταστρέψει την ΕΣΣΔ, αρκεί να το αποφάσιζε.

Το «Δεκαέξι» είναι ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί είτε για την περιπετειώδη ιστορία του είτε για την εξαιρετική αφήγησή του.