Οδοιπορικό στο Αφγανιστάν της δεκαετίας του ʼ50

«Υπάρχει πιο πολύ αίμα σ’ αυτή τη χώρα απ’ ό,τι νερό» (σελ. 180)

Ο Σκοτσέζος συγγραφέας Robin Jenkins γεννήθηκε το 1912 και πέθανε το 2005. Δίδαξε αγγλικά και ιστορία στη δημόσια εκπαίδευση και στο Βρετανικό Συμβούλιο στην Καμπούλ και στη Βαρκελώνη. Η λογοτεχνική του παραγωγή συμπεριλαμβάνει είκοσι εννιά μυθιστορήματα και τρεις συλλογές διηγημάτων. Το μυθιστόρημα «Χάρις και εξιλέωση» δημοσιεύτηκε το 1960.

Δύο Βρετανοί ταξιδιώτες, ο Ντόναλντ Κεμπ και η Μάργκαρετ Ντάνκαν, έχουν εξαφανιστεί στο βόρειο Αφγανιστάν. Η κυβέρνηση της χώρας ισχυρίζεται ότι το ζευγάρι δολοφονήθηκε από τους κατοίκους ενός μικρού χωριού και μάλιστα συλλαμβάνει τους δολοφόνους, αφού πρώτα τιμωρεί παραδειγματικά ολόκληρο το χωριό. Ο Τζον Μακλάουντ, πρώην διπλωμάτης στο Αφγανιστάν και φίλος του Ντόναλντ, αμφισβητεί την επίσημη εκδοχή για την τύχη των φίλων του και ξεκινά τη δική του έρευνα για να ανακαλύψει τι πραγματικά συνέβη. Αρκετοί είναι αυτοί που προσπαθούν να τον εμποδίσουν, αλλά χάρη στην επιμονή του θα φτάσει μέχρι το χωριό όπου υποτίθεται ότι δολοφονήθηκε το ζευγάρι και θα βρεθεί αντιμέτωπος με μια εκδοχή της ιστορίας που δεν μπορούσε να φανταστεί.

Η ιστορία του Jenkins κινείται σε πολλαπλά επίπεδα. Αρχικά υπάρχει το στοιχείο του μυστηρίου σχετικά με την τύχη του ζευγαριού. Δολοφονήθηκαν πραγματικά ή όχι; Και εάν δεν δολοφονήθηκαν, για ποιο λόγο η κυβέρνηση όχι μόνο ισχυρίζεται το αντίθετο, αλλά και είναι έτοιμη να απαγχονίσει τους δύο ανθρώπους που έχει συλλάβει; Ένα δεύτερο επίπεδο εξετάζει τη φύση της σχέσης ανάμεσα στον Ντόναλντ και στη Μάργκαρετ. Από τις συζητήσεις που έχει ο Τζον με όσους τους είχαν γνωρίσει αδυνατεί να σχηματίσει μια ουσιαστική εικόνα για αυτούς. Ήταν απλώς εραστές ή είχαν παντρευτεί; Οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι ο Ντόναλντ συμπεριφερόταν πολύ άσχημα στη Μάργκαρετ, γεγονός που προκαλεί μια ακόμα απορία στον Τζον: για ποιο λόγο η Μάργκαρετ δεν τον εγκατέλειπε;

Όλα αυτά τα ερωτήματα βρίσκουν σιγά σιγά τις απαντήσεις τους καθώς προχωρά η ιστορία και συνεχίζεται το οδοιπορικό του Τζον στο αχαρτογράφητο βόρειο Αφγανιστάν. Σε αυτό το οδοιπορικό εντοπίζεται η ουσία του μυθιστορήματος. Από τους πολιτικούς παράγοντες που φθονούν τον δυτικό τρόπο ζωής μέχρι τους φτωχούς και φοβισμένους κατοίκους του χωριού που τιμωρήθηκε για τη δολοφονία του ζευγαριού, ο συγγραφέας καταφέρνει να δώσει την εικόνα ενός λαού φτωχού αλλά φιλόξενου, ενός λαού που βρίσκεται μπλεγμένος ανάμεσα στις διαμάχες Αμερικής και Ρωσίας χωρίς να έχει ουσιαστική επιλογή. Η προσέγγιση του Jenkins φανερώνει έντονα συναισθήματα συμπόνιας αλλά ποτέ οίκτου, ενώ μέσα από τη λεπτομερή περιγραφή του αναδεικνύει την ομορφιά ενός άγριου και άγνωστου τόπου, απρόσιτου για τους περισσότερους Δυτικούς.