Μαθήματα Βαμπιρικής Ιστορίας

Τα μυθιστορήματα εναλλακτικής ιστορίας (”Τι θα γινόταν αν;”) ήταν πάντα από τα αγαπημένα μου. Η περίπτωση, όμως, του μπεστ σέλερ του Seth Grahame-Smith είναι αρκετά διαφορετική: ξαναγράφει την ιστορία του Αμερικανικού Εμφυλίου αλλά και τη ζωή ενός σημαντικού πολιτικού, του Αβραάμ Λίνκολν, υπό το πρίσμα του μεταφυσικού, παρουσιάζοντας τις ΗΠΑ του 19ου αιώνα ως μία χώρα υπό κατοχή από μια μυστική στρατιά απέθαντων πλασμάτων του σκότους.

Ακούγεται υπερβολικό και είναι. Αλλά, διαβάζοντας το βιβλίο, το υπερβολικό φαίνεται να λειτουργεί και να πείθει ότι θα μπορούσαν να ήταν έτσι τα πράγματα: κι αυτό ακριβώς είναι η επιτυχία ενός βιβλίου φαντασίας – να σε πείθει για το απίθανο. Γι’ αυτό και πολλές φορές έχω υπερασπιστεί από εδώ τη λογοτεχνία του φανταστικού, ακόμα και στην πιο εμπορική μορφή της: μου αρκεί να μπορεί κάποιος να πει μια ενδιαφέρουσα ιστορία τόσο καλά, ώστε να με πείσει ότι θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική πραγματικότητα. Και το να είσαι επιτυχημένος mythmaker δεν είναι καθόλου εύκολο ούτε τόσο απλό.

Αλλά ας πούμε δύο λόγια για την πλοκή: ένας μυστηριώδης άντρας πλησιάζει επίδοξο συγγραφέα που χαραμίζει τη ζωή του σε ένα επαρχιακό μαγαζάκι στη μέση του πουθενά και του δίνει ένα πάκο με χαρτιά, το κρυφό ημερολόγιο του Αβραάμ Λίνκολν. Μέσα από τις σελίδες του αποκαλύπτεται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ υπήρξε, από τη νιότη του έως το θάνατό του, ένας κυνηγός βρικολάκων, των πλασμάτων εκείνων που ευθύνονταν για το θάνατο της μητέρας του αλλά και  της πρώτης του αγάπης, καθώς και για χιλιάδες ακόμα θανάτους, ενώ ήταν επίσης υπεύθυνα για το απεχθές καθεστώς δουλείας στο Νότο. Όλα τα γεγονότα του Αμερικανικού Εμφυλίου, αλλά και της προσπάθειας κατάργησης της δουλείας, φωτίζονται υπό νέο φως: ήταν μια μάχη των ανθρώπων εναντίον των βαμπίρ – και το ανθρώπινο είδος την κέρδισε. Προσωρινά.

Ο τρόπος γραφής του Grahame-Smith, βασισμένος στη μορφή ημερολογίου,  δεν είναι λογοτεχνικός, είναι εκείνος του χρονικού. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχουν σκηνές ιδιόμορφου λυρισμού -όπως εκείνη όπου ένας βρικόλακας τραγουδάει σε ένα παιδί, ενώ πριν από λίγο δολοφόνησε κτηνωδώς τον πατέρα του μπροστά στα μάτια του-, αλλά και σκηνές σκληρές που αποδίδουν ως θρίλερ την απάνθρωπη (κυριολεκτικά) μεταχείριση των σκλάβων. Δεν λείπει επίσης το χιούμορ και η πολιτική σάτιρα, υποβόσκουσα αλλά σαφώς παρούσα.

Πατώντας στα δημοφιλή σενάρια συνωμοσιολογίας, για όντα μη ανθρώπινα που ”ζουν ανάμεσά μας” και για τα οποία είμαστε θηράματα, ο συγγραφέας φτιάχνει ένα βιβλίο που δεν κατατάσσεται εύκολα σε κατηγορία ή είδος. Κατά την εκτίμησή μου, θα το χαρακτήριζα πολιτικό – κι ας διαμαρτυρηθούν οι σοβαροφανείς. Είναι μια αλληγορία για το πώς δομούνται ταξικά οι ανθρώπινες κοινωνίες με αρπακτικά και θηράματα (ή βοσκούς και πρόβατα στις δημοκρατίες), τι σημαίνει ακριβώς πολιτική καριέρα και πώς αυτή χτίζεται και πώς παίζονται -και κερδίζονται ή χάνονται-, οι μάχες για τις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Σ’ αυτό βοηθούν πολύ και οι ”πειραγμένες” φωτογραφίες εποχής που απεικονίζουν, υποτίθεται, βαμπίρ καθώς και τα αποσπάσματα από τον Τύπο (μερικά δε, που αναφέρονται στους ”κινδύνους” από την απελευθέρωση των σκλάβων, έχουν ανατριχιαστικές ομοιότητες με τη σημερινή πραγματικότητα).

Δεν θέλω όμως να βαρύνω το κείμενο περισσότερο, γι’ αυτό θα κλείσω λέγοντας ότι πέρασα εξαιρετικά καλά κυνηγώντας βαμπίρ με τον Άμπι Λίνκολν. Κι αν τα ”παράξενα” είναι του γούστου σας, το ίδιο καλά θα περάσετε κι εσείς.