Σ’ ένα νησί πάνω(;) στο χάρτη
Η Ασημένια Σαράφη γεννήθηκε στον Άγιο Λαυρέντιο Πηλίου το 1973. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το μυθιστόρημα «Αρόδο» είναι το τέταρτο βιβλίο της. Προηγήθηκαν η νουβέλα «Το παράδοξο ταξίδι της εφηβείας της» (Καστανιώτης, 1998), το μυθιστόρημα «Platanus Orientalis, Οι διακλαδώσεις μιας ασυνήθιστης ιστορίας» (Πατάκη, 2003) και η συλλογή διηγημάτων «Φεγγαράδα στο δέρμα» (Πατάκη, 2007).
Ένα πρωί του καλοκαιριού, τα πλοία ενός εχθρικού στόλου εμφανίζονται «αρόδο», στα ανοικτά ενός ελληνικού νησιού πολύ μακριά από την ηπειρωτική χώρα (και την πρωτεύουσα και τη συμπρωτεύουσα). Στις αγωνιώδεις τηλεφωνικές κλήσεις του νεαρού δημάρχου, του Λουκά, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι και εν τέλει ο ίδιος ο ευτραφής πρωθυπουργός συνιστούν ψυχραιμία. Ο συμπαθής γηραιός πρόεδρος της Δημοκρατίας καταρρέει μπροστά στις κάμερες – άραγε, ξέρει τι ακριβώς διακυβεύεται στην υπόθεση αυτού του νησιού που υπήρξε ανέκαθεν το «μήλον της έριδος»; [Αν ο αναγνώστης αρχίσει να παραλληλίζει πρόσωπα και πράγματα με καταστάσεις που ζήσαμε πολύ πρόσφατα, ας περιμένει λίγο.]
Ο στόλος μένει στ΄ ανοικτά χωρίς να ρίξει ούτε μια βολή, όμως ο αποκλεισμός είναι πολύ συγκεκριμένος και φέρνει στην επιφάνεια προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν καθώς οι μήνες περνούν. Οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού και όσοι ξέμειναν εκεί, ένας θίασος ηθοποιών σε καλοκαιρινή τουρνέ, ένα συνεργείο διάνοιξης δρόμων σε απεργιακή κινητοποίηση, ένας συγγραφέας που δεν έχει γράψει γραμμή, η καλοκαιρινή αγαπημένη ενός παιδικού φίλου του Λουκά, μια ομάδα λαθρομεταναστών που βλέπουν την απέλασή τους να αναβάλλεται για λίγο και ένας συμβασιούχος φύλακας του αρχαιολογικού χώρου, καθώς και Έλληνες και ξένοι παραθεριστές, θα πρέπει να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους και όλοι μαζί χωρίς να περιμένουν καμιά βοήθεια απ΄έξω. Ο υπόλοιπος κόσμος, που μέχρι τότε ερχόταν κοντά τους μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες, τα κύματα των ερτζιανών ή τις τηλεφωνικές γραμμές, τους έχει εγκαταλείψει, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο Λουκάς, που η μοναδική προϋπηρεσία του ήταν ως διορθωτής σε εφημερίδα μετά τις σπουδές φιλολογίας στη μεγάλη πόλη της ηπειρωτικής χώρας, πρέπει να τα συντονίσει όλ΄ αυτά.
Υπάρχει μια ιστορία αλλά πολλοί τρόποι να την αφηγηθείς και μία κατάλληλη για κάθε συγγραφέα, λέει η Ασημένια Σαράφη. Να είσαι το επίκεντρο των γεγονότων, όπως θέλησε ο Λουκάς που οι γονείς του τον προόριζαν από πάντα για τη θέση του δημάρχου, σημαίνει ν’ ανακαλύπτεις καινούριους τρόπους να ζεις κι αν δεν υπάρχουν, να τους επινοείς (βλ. σελ. 184 και 224-225, μεταξύ άλλων). Κι αν ο τόπος σου είναι ένα νησί που ταξιδεύει όλη νύχτα στα αιγαιοπελαγίτικα νερά και επανέρχεται εσπευσμένα το πρωί στη θέση του πάνω στο χάρτη, η προσωπική σου διέξοδος είναι να ερωτευθείς μια «μικρή μαθήτρια, ετών είκοσι εννιά» (βλ. το καταπληκτικό ομότιτλο κεφάλαιο).
Σε αυτόν «τον τόπο που δεν είναι τόπος», η συγγραφέας τοποθετεί προσεκτικά κάθε ψηφίδα έχοντας από πριν αποφασίσει τη δική της εκδοχή για τον αποκλεισμό. Δεν παραλείπει τίποτα: ούτε τον πανικό, ούτε τη μεμψιμοιρία, ούτε το φόβο που προκαλεί η απομάκρυνση, προσωρινή ή μόνιμη, από τον εθνικό (ή όποιον άλλον) κορμό. Αλλά επιλέγει τον καθαρτήριο λόγο της αφήγησης για τους ήρωές της ώστε να τον υπερβούν.
Πολιτική αλληγορία ή μυθιστόρημα φαντασίας; Η υπογράφουσα προτιμά σαφώς το δεύτερο, καθώς η αφηγηματολογία της πολιτικής είναι, τουλάχιστον το τελευταίο διάστημα (αλλά και τα προηγούμενα χρόνια της υποτιθέμενης ευημερίας), από κάθε άποψη θλιβερή, ενώ οι δρόμοι της φαντασίας παραμένουν «αρόδο» για όσους θέλουν να τους ακολουθήσουν.
