Το άστρο της ψυχής στην πραγματικότητα

Ο Παύλος Μάτεσις εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη λογοτεχνία το 1967. Έκτοτε έχει γράψει πλήθος έργων, μυθιστορήματα, θεατρικά, ενώ έχει κάνει και πολλές μεταφράσεις. Έχει διακριθεί με πολλά βραβεία: Κρατικό Βραβείο Θεάτρου (1966, «Η τελετή»), Έπαθλο Καρόλου Κουν (1989, «Περιποιητής φυτών»), ενώ με το μυθιστόρημά του «Η μητέρα του σκύλου) έχει κερδίσει το Βραβείο Ελληνοφώνων Κάτω Ιταλίας (1998) και το Βραβείο ACERBI (2002, Ιταλία). Έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, ενώ ανεβάζονται συχνά από εγχώριους και ξένους θιάσους.

Το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ένα μυθιστόρημα, όπου κεντρικό πρόσωπο είναι ένας 35άρης αστός, ονόματι Ερμής. Μία ημέρα, ενώ οδηγεί, μπαίνει στο αμάξι του ένας νεαρός εμφανώς αναστατωμένος. Του ζητά να ακολουθήσουν ένα προπορευόμενο αμάξι. Αφού εκτυλίσσεται ενώπιόν τους ένα τραγικό περιστατικό, γυρνούν σπίτι, όπου ο νεαρός συνοδηγός του Ερμή του εξηγεί όλη την ιστορία για τα άτομα που επέβαιναν στο αυτοκίνητο το οποίο ακολουθούσαν. Αρχίζει σταδιακά να αναπτύσσεται μια φιλία ανάμεσα στους δύο άντρες, παρότι ο Ερμής ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που κρατούν πάντοτε τους άλλους σε κάποια απόσταση. Αρκετούς μήνες αργότερα, ο νεαρός φίλος του Ερμή αυτοκτονεί αφήνοντας ένα σημείωμα προς τον ήρωα, στο οποίο εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν στην αυτοκτονία και τον ενημερώνει πως του αφήνει όλα τα κινητά και ακίνητα περιουσιακά του στοιχεία. Τότε ο Ερμής αφήνει τη ζωή του και εισέρχεται και αφομοιώνει την καθημερινότητα του νεκρού του φίλου. Πηγαίνει στο νησί απ’ όπου καταγόταν ο αποθαμένος και βιώνει τα πρόσωπα και τις καταστάσεις που αποτέλεσαν εμπειρίες για το φίλο του. Σταδιακά ξετυλίγεται το κουβάρι της ανθρώπινης ιδιοσυγκρασίας και το νόημα της τύχης ή της μοίρας στη ζωή κάθε ανθρώπου.

Ο Παύλος Μάτεσις κάνει μνεία σε αυτό το έργο για τη στάση του σύγχρονου ανθρώπου απέναντι στη ζωή. Χρησιμοποιώντας τριτοπρόσωπη αφήγηση, επιτυγχάνει να θέσει τον αναγνώστη σε ρόλο παρατηρητή. Οι διάλογοι είναι εξαιρετικοί, με έναν κυνισμό και μια ευστροφία που μαγεύουν καθ’ όλη την ανάγνωση του κειμένου. Ιδιαίτερης σημασίας είναι πως οι χαρακτήρες δεν στοιχειοθετούνται βάσει του βιογραφικού τους, αλλά βάσει των πράξεων και των λόγων από την πρώτη σελίδα μέχρι την τελευταία, γεγονός που δίνει στον αναγνώστη στην αρχή μια λευκή σελίδα, η οποία σιγά σιγά γεμίζει, ενώ δεν τον προκαταβάλλει καθόλου με στοιχεία του προτέρου βίου των ηρώων. Χαρακτηριστικό είναι πως, ενώ το θέμα του βιβλίου αφορά το σύγχρονο άνθρωπο, ωστόσο αποτυπώνει με διαχρονικά ερωτήματα ή αποφθέγματα, αλλά και με μια «οσμή» που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή, την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Το ύφος του συγγραφέα παραμένει ακέραιο και προσηλωμένο απέναντι στο θέμα του βιβλίου, χωρίς παρεκτροπές, μακρηγορίες ή άστοχες εκφράσεις. Γεγονός είναι πως πρόκειται για ένα άρτιο κείμενο από κάθε άποψη, χωρίς αδύναμα σημεία που να αδυνατίζουν το νόημά του.

Το «Αλδεβαράν» είναι ένα βιβλίο για τη στάση του ανθρώπου στο σύγχρονο κόσμο και κυρίως για τη σημασία των αληθινών συναισθημάτων στην ψυχή και κατ’ επέκταση στη ζωή του.