Αδελφική αναμέτρηση

Δεκαετίες του ’50 και του ’60, όταν θεμελιώνεται η μεταπολεμική Ελλάδα και οι συνθήκες διαβίωσης αλλάζουν εκ θεμελίων, με την τεχνολογία να εισβάλλει στα νοικοκυριά – ηλεκτρικές κουζίνες, ηλεκτρικά ψυγεία, οι πρώτοι θερμοσίφωνες, το ηλεκτρόφωνο λίγο αργότερα κάνουν την εμφάνισή τους, μαζί με τα τηλέφωνα εντός των σπιτιών.

Μια ατμόσφαιρα «μαγική» συνοδεύει τις αλλαγές, μαζί και τους ανθρώπους, τα δύο αδέλφια που μεγαλώνουν σε μια επαρχιακή πόλη κοντά στην Αθήνα, η οποία λειτουργεί με όρους και κανόνες χωριού.

Πεδίο δράσης, κυρίως το σπίτι, οπού συγκεντρώνεται όλη η οικογένεια, αλλά και το καφενείο, στο οποίο δουλεύει ο πατέρας με βοηθούς του τον μεγάλο γιο, τον Θανάση, αρχικά κι έπειτα τον μικρό γιο του – και αφηγητή. Και τα δύο αυτά μέρη, από ένας μικρόκοσμος της κοινωνίας.

Και τα χρόνια κυλούν σαν νερό, με τα δύο παιδιά να μεγαλώνουν και να αντρώνονται. Έχοντας τις ίδιες προσλαμβάνουσες και τα ίδια ερεθίσματα, ακολουθούν εντελώς διαφορετικές πορείες – και τα «Αδέλφια» του Γιώργου Συμπάρδη είναι η ιστορία τους.

Ο μικρός αδελφός αφηγείται τα της οικογενείας και τα του μεγαλύτερου κατά τρία χρόνια αδελφού. Στην αφήγηση, επιπλέον, αποτυπώνονται οι σχέσεις μεταξύ των δυο τους, ο θαυμασμός και η ζήλια του μικρού για τον μεγάλο, η αγωνία του να είναι αρεστός και σε καμία περίπτωση αδιάφορος στον μεγάλο, ο ανταγωνισμός τους όσο μεγαλώνουν, ο αδελφικός θυμός και το μίσος που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Και ακόμα, οι σχέσεις του Θανάση με τον πατέρα –οι αντιπαλότητες, η επανάστασή του, το διαρκές κυνηγητό–, αλλά και αυτές με τη μητέρα.

Ο μικρός αφηγητής σκέφτεται και μιλάει. Μέχρι τέλους, δεν πράττει. Εκ φύσεως υποχωρητικός, υποτακτικός και υπάκουος, το άκρως αντίθετο του Θανάση, ο οποίος από την αρχή είναι της δράσης. Επαναστατεί και προσπαθεί να περάσει το δικό του, κόντρα στις επιθυμίες του πατέρα. Και το καταφέρνει, γίνεται εργολάβος –είναι η εποχή της μεγάλης ανοικοδόμησης– και ο πατέρας «συμβιβάζεται».

Οι ήρωες του βιβλίου είναι άνθρωποι συνηθισμένοι, λαϊκοί, οικογενειάρχες, που εργάζονται σκληρά και μοχθούν για να σπουδάσουν τα παιδιά τους, να φτάσουν αυτά κάπου, εκεί όπου οι ίδιοι δεν τα κατάφεραν. Είναι άνθρωποι που πιστεύουν στην πρόοδο.

Τα «Αδέλφια» αποτελούν ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης κατά τη διάρκεια δύο σημαντικών για την Ελλάδα δεκαετιών. Τότε που όλα εξελίσσονταν και όδευαν προς την πρόοδο.